Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти
Download 2.63 Mb. Pdf ko'rish
|
БУХГАЛТЕРИЯ ҲИСОБИ
- Bu sahifa navigatsiya:
- Жами 100 100 000 000 х х х Ялпи фойда доимий улуши методи.
Жами
115 000 000 100 Юқоридаги маълумотлар асосида комплекс харажатлар ажратиш нуқтасидан кейин олинган А ва Б маҳсулотлар ўртасида қуйидагича 52 тақсимланади ҳамда уларнинг бир бирлиги таннархи ва улардан олинадиган фойда куйидагича бўлади: Маҳсулот тури Соф сотиш ҳажми- даги улуш, % Комплекс харажат тақсимоти 1 бирлик маҳсулот таннархи 1 бирлик маҳсулот сотиш баҳосии 1 бирлик маҳсулотг а тўғри келувчи фойда Маҳсулот А 90,43 90 430 000 (100 000000*90,43 45 215 60000 14785 Маҳсулот Б 9,57 9570 000 (100 000000*9,57%) 9570 25000 15430 Жами 100 100 000 000 х х х Ялпи фойда доимий улуши методи. Ушбу метод бўйича комплекс харажатларни таксимлаш учун махсулотларни сотишдан олинадиган ялпи фойда даражаси, яъни рентабеллик даражаси бир хил деб олинади. Демак, бу методни қўллаш учунқуйидагилар ҳисоб-китоб килинади: 1. Ялпи фойда фоизи. 2. Сотилган махсулот таннархи ва комплекс ишлаб чиқариш харажатлари таксимоти Мисол: Комплекс харажатлар, сум. 100 000 000 Алоҳида харажатлар, сум: А махсулот 16 000 000 Б махсулот 14 000 000 Жами 30 000 000 Махсулот сони Сотиш баҳоси, сум. Сотиш киймати, сум. А махсулот 2000 60 000 120 000 000 Б махсулот 1000 25 000 25 000 000 Жами 145 000 000 53 1. Ялпи фойда фоизи. Сотиш киймати, сум. 145 000 000. Минус комплекс ишлаб чикариш харажатлари ва алоҳида харажатлар, сум. 130 000 000. Ялпи фойда, сум. 15 000 000. Ялпи фойда фоизи (1500000/145000000*100%) 10,345 % 2. Сотилган махсулот таннархини аниклаш ва комплекс ишлаб чикариш харажатларини таксимлаш А махсулот, сум Б маҳсулот, сум Жами ,сум Сотиш киймати 120 0000 00 25 000 000 145 000 000 Минус Ялпи фойда, 10,345 % 12 415 000 2 585 000 15 000 000 Сотилган маҳсулот таннархи 107 585 000 22 415 000 130 000 000 Минус Алоҳида харажатлар 16 000 000 14 000 000 30 000 0000 Комплекс ишлаб чиқариш харажатлари 91 585 000 8 415 000 100 000 000 2.ИККИЛАМЧИ МАҲСУЛОТЛАР ҲИСОБИ Комплекс ишлаб чиқаришда асосий маҳсулотдан ташқари ёндош махсулот ва чиқиндилар ҳам олинади. Бундай ёндаш маҳсулот ва чикиндилар иккиламчи махсулотлар деб аталади. Уларга мисол қилиб, масалан мой комбинатларида ёғдан ташқари олинадиган кунжара, пучок, соапсток,, ун комбинатларида ундан ташқари олинадиган кепак, дон чикити ва кукуни келтириш мумкин. Ушбу ёндош маҳсулотлар ва чиқиндилар асосий махсулотга нисбатан паст сотиш кийматларига эга бўлади. Бундан ташқари ёндаш маҳсулот ва чиқиндилар ўртасида фарқни аниқлаш ҳам анча мураккаб ҳисобланади. Факат шундай нуктаи назар мавжудки, унга кура ёндош маҳсулот чикиндига нисбатан: а) каттарок бозор кийматига эга бўлади; б) куп ҳолларда улар келгуси технологик жараёнлар объекти ҳисобланади; Ёндош маҳсулотлар ва чикиндилар ҳисобида икки хил ёндашиш мумкин: 1-ёндашув – бу иккиламчи маҳсулотлар ҳисобини алоҳида юритиш; 2-ёндашув - бу иккиламчи маҳсулотлар ҳисобини алоҳида юритмасдан, уларнинг бозор кийматини асосий маҳсулот бўйича ишлаб чикариш харажатларини камайтиришга олиб бориш. Ушбу ёндашувларнинг иккинчиси аксарият ҳолларда тўғрироқ деб ҳисобланади, чунки у асосий маҳсулот таннархини реал аниклаш имконини беради. Бу ёндашувда иккиламчи маҳсулотдан олинадиган даромад ёки соф даромад (яъни иккиламчи маҳсулотни сотиш қийматидан уларни ажратиш 54 нуктасидан кейин кайта ишлашга сарфланган харажатларни айириб ташлагандан кейинги сумма) биргаликда ишлаб чиқилган ёки ишлаб чикилган асосий маҳсулот таннархидан айириб ташланиши керак бўлади. Бундай ёндашувда иккиламчи маҳсулот ҳисоби куйидаги методлар асосида юритилади : 1) Сотишдан олинган соф даромадни иккиламчи маҳсулотларни ҳақиқатда сотилишига караб таксимлаш методи асосида. Бу методда иккиламчи маҳсулотни сотишдан олинган даромад сотиш пайтида даромад счётининг кредитида даромад сифатида акс эттирилади. 2) Сотишдан олинган соф даромадни иккиламчи маҳсулотларни ҳақиқатда ишлаб чиқилганлигига караб таксимлаш методи асосида. Бу методда иккиламчи маҳсулотни сотишдан олинган даромад комплекс харажатларни акс эттирувчи кредитида акс эттирилади, яъни бу харажатларни камайтиришга олиб борилади Мисол. А махсулотни ишлаб чикаришда Б иккиламчи маҳсулот пайдо бўлади, ҳисобот даврида қуйидаги маълумотлар олинган, дейлик: Асосий ва иккиламчи маҳсулотларни ажратишгача қилинган харажатлар, минг сум 60000 Даврда ишлаб чиқилган : А асосий маҳсулот, дона В иккиламчи маҳсулот, дона 20000 4000 Ажратишдан кейин В иккиламчи маҳсулотга килинган харажатлар (4000 дона, ҳар бирига 100 сумдан 4 000 000 Даврда сотилган: А асосий маҳсулот, 15000 дона В иккиламчи маҳсулот, 2000 дона 5000 сумдан. 1000 сумдан Download 2.63 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling