Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ш. Д. Эргашходжаева, И. Б. Шарипов

3.3. Бозор сегментациясинингасосий тамойиллари ва мақсадли бозор 
сегментларини танлаш 
Бозор сегментациясининг тамойиллари куйидагилардир: 
1. Географик тамойил 
2. Психографик тамойил 
3. Демографик тамойил 
4. Хулк-атвор тамойили 
Қуйидаги 3.2.-расмда ҳаридорларга қараб бозорни сегментациялаш 
мезонлари келтирилмоқда. 

---

67
3.2.-расм. Ҳаридорларга қараб бозорни сегментациялаш мезонлари. 
Географик тамойил оркали бозорни жойлашуви, ахолининг сони ва 
зичлиги, тижорат фаолиятининг тузилиши, ҳудудни ривожланиш 
динамикаси, инфляция даражаси, ҳуқуқий чеклашлар ҳисобга олинади. 
Психографик тамойил натижасида ҳаёт тарзи, шахснинг типи, жамоат 
ҳолати каби ҳисобга олиниб, турмуш тарзи шахснинг ўз фаолиятида, 
қизиқишларида, қатъиятида ва эътиқодларида ўз аксини топади. Шахснинг 
тури эса ҳаётдан мамнун, меланхолик, ўзгалардек иш кўрувчи, ўзбилармон 
ва бошқа хислатларда бўлиши мумкин. 
Демографик тамойилларда оилани сони ва сифат таркиби, оиланинг 
ҳаётийлик даври босқичи, даромадлилик даражаси, машғулот тури, 
маълумоти, 
миллати 
кабилар 
инобатга 
олинади 
ҳамда 
бозор 
сегментациясининг асосий тамойилларидан бири ҳисобланади. 
Хулк-атвор тамойили орқали ҳарид килишга йўл, фойдаланувчи 
мақоми, истеъмол жадаллиги, боғланиб қолиш даражаси, товар ҳақида 
маълумот бериш, товарга бўлган муносабати хисобга олинади. 
Бозорни тахлил килиш учун сон ва сифат курсаткичлари, шунингдек, 
рақобат холатининг тавсифномаси, тармокни тузилиши ва таксимлашни 
Ижтимоий-иқтисодий: 
• 
даромад 
• 
маълумоти 
• 
мутахассислиги 
ва 
б
Психографик: 
• 
ҳаёт тарзи (стиль) 
• 
инновацияга 
(янгиликка)интилиш 
• 
гуруҳ мотивацияси ва