Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги термиз давлат университети тарих факулътети


Download 1.81 Mb.
bet1/7
Sana09.05.2023
Hajmi1.81 Mb.
#1448967
  1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
5-мавзу. Ong va bilish nazariyasi

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ

ТЕРМИЗ ДАВЛАТ УНИВЕРСИТЕТИ

ТАРИХ ФАКУЛЪТЕТИ

ФАЛСАФА КАФЕДРАСИ

4-mavzu. Bilish nazariyasi (Gnoseologiya)

  • 1. Bilimning asosiy turlari va shakllari. Bilishda sub’ekt va ob’ektning o‘zaro aloqasi. Hissiy, empirik, nazariy, mantiqiy va intuitiv bilish darajalarining o‘zaro aloqasi va farqi.
  • 2.Haqiqat bilish mezoni. Haqiqatning asosiy shakllari va konsepsiyalari. Haqiqat, amaliyot va faoliyatning mutanosibligi.

«Гносеология» - соф фалсафий категория. Унинг номи юнонча gnosis – билим, илм ва logos – таълимот, фан сўзларидан келиб чиққан. Сўзма-сўз маъноси - «билиш ҳақидаги таълимот (фан)», «онг ҳақидаги таълимот (фан)»


Гносеология фанида ўрганилади
инсоннинг дунёни
билиш имконияти
инсоннинг ўзликни
англаш жараёни
билишнинг
билмасликдан
билим сари юксалиши
билимлар табиати ва
уларда акс этувчи
нарсаларнинг ўзаро
нисбати

Гносеологиянинг асосий муаммоси бизнинг барча билимларимиз тажрибада синалганми? деган «оддий» масалани ечишдан иборат


рационализм
эмпиризм
гносеология
инсонда туғма ғоялар, адолат,
инсонийлик, уйғунлик ғоялари
ва тажрибадан олиниши
мумкин бўлмаган бошқа ғоялар
мавжудлигидан келиб чиқади
инсон, инсоният шахсий ёки и
жтимоий тажрибага
эга бўлгунга қадар
бирон-бир ғоя мавжуд бўлинишни
инкор этадилар
Фалсафада идрок этиш
перцепция
(лот.«perception» -
идрок этиш) ўзини
қуршаган дунёдаги
нарсалар ва
ҳодисаларни сезгилар
орқали идрок этиш
апперцепция
борлиқни ақл
билан англаш, билиш,
уларни
ғояларда ифодалаш
Демокритда –
образлар (эйдослар)
Янги давр –
сенсор сигналлари
Берклида –
субъектнинг сезгилари
Лейбниц билиш-
илоҳийлаштирилган ғоянинг
инсон туғма тушунчаларига
таъсири
Мах, Авенариус ва б. билиш
бу сезгиларнинг бўш ва
тежамли алоқасини амалга
оширишдир
Гегель –
мутлақ ғояни англаш

Download 1.81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling