Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети “бизнес” факультети «Маркетинг” кафедраси «Ҳимояга рухсат этилади»

12-жадвал 
“Ипак йўли банки” Яккасарой филиали томонидан банк ғазнасига 
туширилган нақд пул тушуми
26
(млн.сўм) 
 
Йиллар 
Банк ғазнасига 
тушган жами 
нақд пул 
тушуми 
Банк ғазнасидан 
қилинган жами 
нақд пул 
харажатлари 
МБнинг захира 
фондига 
жўнатилган пул 
миқдори 
31.12.2010 
4502,6 
2673,2 
1755,1 
31.12.2011 
12565,4 
1704,7 
10835,1 
Фарқи % 
279,1% 
63,8 
617,3% 
Фарқи (+/-) 
+8062,8 
-968,5 
+9080 
“GM Uzbekistan”да ишлаб чиқарилган автомобиллар сотишдан тушган 
тушумлар 2010 йил якуни бўйича 186,3 млн. сўм нақд пул тушган. Ўтган 
йилнинг шу даврида 69 та машина 1257 млн. сўмни ташкил қилган, яъни 
ўтган йилга нисбатан 60 та машина 1070,7 млн. сўмга камайган. 
 
14-жадвал 
“Ипак йўли банки” Яккасарой филиали томонидан банк ғазнасига 
туширилган нақд пул тушуми структураси
27
(млн.сўм) 
Кўрсаткичлар 
2010 йил 
якуни 
2011 йил 
якуни 
Фарқи (+/-
) 
Ўсиши % 
Жами нақд пул тушум 
кирими 
4502,6 
12565,4 
+8062,8 
279 
26
Манба: “Ипак йўли банки” Яккасарой филиалининг
ҳисобот материаллари.
27
Манба: “Ипак йўли банки” Яккасарой филиалининг
ҳисобот материаллари.
. 

---

54 
Шу жумладан: валюта 
айирбошлаш 
сотишдан 
тушган 
тушум 
41,4 
9550,2 
+9508,8 
230,7 
Савдо 
тушумидан 
тушум 
Автотранспорт 
воситаларини 
сотишдан 
тушган 
тушум 
1457,9 
1480,5 
1107,7 
186,3 
-350,2 
-1294,2 
0,76 
0,13 
Телефон хизматлари 
учун тушум 
39,9 
490,3 
+450,4 
12,29 
Коммунал 
хизмат 
тўловларидан тушум 
116,8 
115,8 
-1,0 
0,99 
Омонат 
хисоб 
рақамларига тушум 
602,6 
675,7 
+73,1 
1,12 
Бошқа тушумлар 
763,5 
439,4 
-324,1 
0,57 
Жами 
нақд 
пул 
чиқими 
2673,2 
1704,7 
-968,5 
0,64 
Шу жумладан: иш 
хақига 
берилган 
пуллар 
205,1 
91,4 
-113,7 
0,44 
Топширилган 
тушумлар доирасида 
берилган 
пуллар 
44/01+44/02 
179,5 
93,2 
-86,3 
0,52 
Хўжалик 
субъектларига 
дивидент 
учун 
берилган пуллар 
98,2 
0 
-98,2 
Банк 
карточкалари 
бўйича чиқим 
1508,7 
780,0 
-728,7 
0,52 
Валюта сотиб олиш 
учун 
қилинган 
чиқимлар 
55,3 
16,3 
-39 
0,29 
Омонат 
ҳисоб 
рақамларидан 
берилган пуллар 
564,1 
692,4 
+128,3 
1,23 
Бошқа чиқимлар 
62,3 
31,4 
-30,9 
0,50 
МБ ва ХББ ХККМга 
жўнатилган пуллар 
1755,1 
10835,1 
+9080 
6,17 
2011 йил холатига банкда 3 та мини банк, 7 та жамғарма кассалар (1 та 
банк қошидаги жамғарма кассаси, 3 та мини банк қошида жамғарма касса, 

---

55 
банкдан ташқари 3та жамғарма кассалар) мавжуд. Ушбу жамғарма кассалари 
орқали коммунал ва бошқа тўловлардан 2009 йил холатига 116,8 млн. сўм 
нақд пул қабул қилинган.2011 йил холатига 115,8 млн. сўм нақд пул уй-жой 
хақлари ва коммунал хизмат тўловларидан тушумлар тушган, ўтган йилга 
нисбатан 1 млн. сўмга камайган, яъни 99,1%ни ташкил қилган. 2011 йил 
пластик карточка орқали ишлаш тартиби яхши йўлга қўйилган, 
мижозларнинг кўп қисми карточкалар орқали коммунал ва бошқа тўловларни 
терминаллар орқали тўлаган, яъни жамғарма кассалар орқали терминалдан 
2011 йил якуни бўйича 62,7 млн. сўм тушган. 
Банкда нақд пул тушумларини кўпайтириш мақсадида аҳоли гавжум 
жойларида электрон тўловлар тизими орқали коммунал ва бошқа тўловлар 
йиғиш шахобчалари очилиши устида ишлар олиб борилди. 2010 йил холатига 
очилган пайнет шахобчалар сони 6 тани ташкил қилди. 2010 йил якуни 
бўйича пайнетлар ва ўз тўловлардан нақд ва терминаллар орқали тушган 
тушум 69,0 млн сўмни ташкил қилди. 
Банкда ўрнатилган мониторинг бўйича 19 та вазирликларга тегишли 
корхоналар бўйича муддати ўтган иш ҳақи мавжуд эмас. Барча мижозлар 
бўйича иш ҳақи ва унга тенглаштирилган тўловлар ўз вақтида 
кечиктирмасдан берилиши таъминланган. 
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 280-сонли 
қарорининг 6-бандига, 264-сонли қарорининг 1-банди ва 3-бандига асосан 
мониторинг бўйича қуйидаги ишлар амалга оширилди:
Банк бўйича 2011 йил холатига 93та хўжалик юритувчи субъект, 
шундан 35таси савдо тушумига эга бўлган, 34таси хизмат кўрсатиш ва 1таси 
Ташвилоятавтотеххизмат, 23таси умумий овқатланишга эга бўлган хўжалик 
субъекти инкассация маршрути орқали банк ғазнасига нақд пул 
маблағларини топширмоқда. Бу 2011 йил холатига 107 тани ташкил қилган. 
Ўтган йилга нисбатан нақд пул топширувчи корхоналар сони 14тага 
камайган. Сабаби 2009 йил 7 октябрда 622-3-рақам билан Адлия вазирлигида 
давлат рўйхатига олинган “Марказий банк томонидан банк қонунчилиги ва 
банк фаолиятини тартибга солувчи меъёрий хужжатларни бузганликлари 
учун тижорат банкларига нисбатан қўлланиладиган чора ва жазолар 
тўғрисида”ги Низом кучга киргандан сўнг ва 2009 йил 10 июлдаги 1831-1-
сонли йўриқномага ўзгартириш ва қўшимчалар киритилганлиги, хўжалик 
субъектларининг кўп қисми бошқа банкларга ўтиши сабабли мижозлар сони 
камайди. 
2011 йил март ойида нақд пул топшириш учун прогноз ўрнатилган 
корхоналар сони 93та суммаси 1346,2 млн. сўм, шундан нақд пул топшириш 
прогнозини бажармаган корхоналар сони 70та, банк бўйича касса прогнози 
ҳақиқатда 981,9 млн. сўмга бажарилган. 2010 йилда нақд пул топшириш 
прогнозиин бажармаган корхоналар сони 37та прогноз суммаси 2089 млн. 
сўм, ҳақиқатда 1018,9 млн. сўмга бажарилган. Ўрнатилган тушум режасини 
бажармаган хўжалик субъектлари бўйича ҳар куни ҳар бир корхона бўйича, 
кунлик ахборот инкассация бошқармасига, ҳамда Тошкент шаҳар ДСИга ҳар 
3 кунда, тақдим этилади. Нақд пул тушуми топширмаган хўжалик 

---

56 
субъектлари Солиқ органи ва Пул-кредит сиёсати комиссияси томонидан 
огоҳлантирилади. 
Тез сотилувчи ва харидоргир махсулотлар бўйича банк ғазнасига нақд 
пул тушумларини ўз вақтида ва тўлиқ топширилиши устидан кундалик 
мониторинг ўрнатилган. 
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 264-сонли 
Қарорини ижросини таъминлаш бўйича банк томонидан чакана савдо 
шахобчаларига эга бўлган хўжалик субъектлари инкассация хизмати орқали 
нақд пул тушумини ўз вақтида топшириш юзасидан мониторинг ўрнатилган. 
Банк бўйича 2011 йил ҳолатига нақд пул тушумига эга хўжалик 
субъектларига хизмат кўрсатадиган 93 та хўжалик субъектлари мавжуд.
2010 йил ҳолатига бу кўрсатгич 107 тани ташкил этган эди. Корхона ва 
ташкилотларнинг барчаси билан 3 томонлама инкассация хизмати учун 
шартномалар тузилган.
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг2002 йил 5 
августдаги 280-сонли Қарори талабларидан келиб чиққан холда мулкчилик 
шаклидан қатъий назар барча хўжалик субъектларига топширган нақд 
пулларини берилиши йўлга қўйилган.
Ғазна ресурсларини тартибга солиш корхона ва ташкилотларга иш ҳақи 
ва унга тенглаштирилган тўловларни ўз вақтида амалга ошириш учун нақд 
пул маблағлари билан таъминлаш мақсадида корхона ва ташкилотлар билан 
келишилган ҳолда белгиланган тартибда тақвим жорий қилинган. Ҳар бир 
ташкилот бўйича иш хақи ва унга тенглаштирилган тўловларни ўз вақтида 
амалга ошириш юзасидан мониторинг ўрнатилган. 2010 йил бўйича иш 
хақига нақд пулда 91,4 млн сўм чиқим қилинган. Ўтган қилга нисбатан 113,7 
млн сўмга чиқим камайган. Бундан кўриниб турибдики, 2010 йил иш ҳақи ва 
унга тенглаштирилган маблағлар пластик карточкалар орқали берилиши 
йўлга қўйилган, яъни 2009 йил пластик карточка орқали 1508,7 млн сўм 
берилган бўлса, 2009 йил якуни бўйича 780,0 млн сўм пластик карточка 
орқали чиқим қилинган. Бундан кўриниб турибдики, пластик карточкалар 
орқали терминаллардан фойдаланиш, яъни коммунал тўловлари, озиқ-овқат 
магазинларида ва аптекаларда пластик карточкалар орқали ҳаражатлар 
қилиниши натижасида филиалда нақд пулда чиқим қилиниши камайган. 2004 
йил26-июлда 1390-сон билан Адлия Вазирлигидан рўйхатдан ўтказилган 
Вақтинчалик Низомга мувофиқ мониторинг бўйича ишлар олиб борилмоқда. 
Мазкур тартибда қаайд этилган 5 турдаги акцизли махсулотлар учун очилган 
ҳисоб варақлар бўйича маблағлар айланмаси тўғрисида ҳар ойда 2 марта 
маълумотлар тайёрланиб Марказий Банк Тошкент шахар Бош бошқармаси ва 
Республика Асака банкка тақдим этиб келинган.
Акцизли махсулотлар бўйича 2010 йил якуни бўйича жами 38 та 
хўжалик субъекти бўйича 59 та махсус ҳисобварақлар очилган. Жумладан, 
янги автомобиллар бўйича 2 та, спиртли ичимликлар бўйича 14 та, тамаки 
махсулотлар бўйича 25 та, ўсимлик ёғи бўйича 15 та, бензин ва дизел ёқилғи 
бўйича 3 та махсус ҳисоб рақамлари очилган. 2010 йил якуни бўйича акциз 
товарлар сотиб олиш учун махсус ҳисоб рақамларидан ўтказилган маблағлар 

---

57 
миқдори жами 9710,8 млн сўмни ташкил қилган. Шундан спиртли 
ичимликлар бўйича 55,9 млн сўм, тамаки маҳсулотлари бўйича 46,3 млн сўм, 
ўсимлик ёғи бўйича 37,0 млн сўм, бензин ва дизел ёқилғиси бўйича 571,6 млн 
сўм, янги енгил автомобиллар бўйича 9000,0 млн сўм маблағ тўланган.
Акциз махсулотлар савдосидан тушган нақд ва нақдсиз (пластик) 
орқали акциз махсулотлар савдосидан тушган маблағлар 2010 йил якуни 
бўйича жами 8856,5 млн сўмни ташкил қилган. Шундан: спиртли 
ичимликлар бўйича нақд пулда 41,9 млн сўм, нақдсиз ва пластик 
карточкалари орқали 24,9 млн сўм, тамаки махсулотлари бўйича нақд пулда 
44,7 млн сўм, нақдсиз ва пластик карточкалар орқали 11,3 млн сўм, ўсимлик 
ёғи бўйича нақд пулда 32,8 млн сўм, нақдсиз ва пластик карточкалар орқали 
8,8 млн сўм, бензин ва дизел ёқилғиси бўйича нақд пулда 505,6 млн сўм, 
нақдсиз ва пластик орқали 186,7 млн сўм маблағлар топширилган.
Тез сотилувчи ва харидоргир махсулотлар бўйича банк ғазнасига нақд 
пул тушумларини ўз вақтида ва тўлиқ топширилиши устидан кундалик 
мониторинг ўрнатилган.
Банк томонидан 1997 йил 15 ноябрдаги 15-сонли депозитлар ячейкалар 
орқали ижарага депозитлар сейфларида сақлаш тартибига асосан 2009 йил 
ҳолатига юридик ашхслар, 132 та жисмоний шахсларга хизмат кўрсатган. 
Банкда 2011 йил берилган депозитлар ячейкалар сони 7 тани ташкил қилади. 
2011 йил давомида ижара учун олинган тўловлар суммаси 1563,7 млн сўмни 
ташкил қилади.
Битирув малакавий ишининг кейинги бобида “Ипак йўли банки” нинг 
Яккасарой филиалида маркетинг фаолиятини такомиллаштириш ва 
самарадорлигини ошириш йўллари кўрсатиб берилади.