Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт

Давлат бюджети – бу давлат даромадлари ва харажатлар ҳамда уларни молиявий 
қоплаш манбаларининг йиллик режасидир. Давлат даромадлари ва харажатларининг 
асосий қисми давлат бюджети орқали ўтади. Унинг асосий вазифаси молиявий воситалар 
ёрдамида иқтисодиётни самарали ривожлантириш ва умумдавлат миқёсидаги ижтимоий 
вазифаларни ҳал қилиш учун шароит яратишдир. 
Давлат бюджетининг икки томони бўлиб, бир томонида бюджетга келиб тушадиган 
даромадлар таркиби ва уларнинг манбалари, иккинчи томонида эса асосий харажатларнинг 
таркиби ва миқдори ўз ифодасини топади.
Ўзбекистонда давлат бюджетининг тузилиши, даромадлари ва харажатларининг таркиби 
қуйидаги маълумотлар билан тавсифланади (21.1 ва 21.2-жадваллар). 
21.1-жадвал 
Давлат бюджети даромадлари тўғрисида маълумот (млрд.сўм)
164
 
Асосий бюджет 
кўрсаткичлари 
2012 
2014 
2016 
2017 
2018 
2019 
Давлат бюджети 
даромадлари 
20614,1 31730,5 41030,7 49684,8 
79099,1 
112160,4 
Шу жумладан: 
Бевосита солиқлар 
5196,4 7433,0 9853,6 
11538,9 
15436,6 
31671,7 
Билвосита солиқлар 11187,8 16852,3 21131,0 26133,6 
40949,0 
46427,2 
Ресурс солиқлари 
2746,4 4311,5 5306,2 
6867,4 
12663,4 
19680,8 
Бошқа даромадлар 
1483,5 3133,7 4739,9 
5144,7 
10050 
14380,7 
 
Давлат бюджети даромадларининг таркибий таҳлилидан кўринадики, билвосита 
солиқлардан бюджетга 2019 йилда 46427,2 млрд. сўм келиб тушган. Бу ҳолат шуни 
тасдиқлайдики, давлат бюджети даромадларини шакллантиришда билвосита солиқларнинг 
фискал аҳамияти юқори бўлмоқда. 
Давлат бюджети даромадларининг шаклланиш самарадорлиги ва барқарорлиги амалга 
оширилиши кўзда тутилган харажатлар ижросининг моддий асосини ташкил этади. 
Шунингдек, давлат бюджети харажатлари давлат томонидан олиб борилаётган 
164
Манба: Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги маълумотлари асосида - https://www.mf.uz/uz/rukovodstvo-i-
podvedomstvennye-organizacii/content/parametry-gosudarstvennogo-byudzheta.html 

---

650
Давлат бюджети даромадларининг таркибий таҳлилидан 
кўринадики, билвосита солиқлардан бюджетга 2019 йилда 
46427,2 млрд. сўм келиб тушган. Бу ҳолат шуни тасдиқлайдики, 
давлат бюджети даромадларини шакллантиришда билвосита 
солиқларнинг фискал аҳамияти юқори бўлмоқда.
Давлат 
бюджети 
даромадларининг 
шаклланиш 
самарадорлиги ва барқарорлиги амалга оширилиши кўзда 
тутилган харажатлар ижросининг моддий асосини ташкил 
этади. Шунингдек, давлат бюджети харажатлари давлат 
томонидан олиб борилаётган ислоҳотларнинг том маънодаги 
ифодасини ўзида акс эттиради. Буни қуйидаги жадвал 
маълумотларидан кўришимиз мумкин. 
21.2-жадвал