Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт

Давлат бюджети харажатлари тўғрисида маълумот (млрд.сўм)
162
 
Жадвалдан кўриниб турибдики, давлат бюджети 
харажатларида ижтимоий соҳа ва аҳолини ижтимоий қўллаб-
қувватлаш харажатларининг салмоғи юқори бўлмоқда. 
Хусусан, ушбу харажатлар 2012 йилда 12513 миллиард сўмга 
режалаштирилиб, жами бюджет харажатларида 58 фоизни 
ташкил этиши кўзда тутилган бўлса, 2019 йилга келиб ушбу 
харажатлар 63580,1 миллиард сўм ҳажмида бажарилган ва 
унинг жами бюджет харажатларидаги улуши 53,9 фоизини 
162
Манба: Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги маълумотлари асо-
сида - https://www.mf.uz/uz/rukovodstvo-i-podvedomstvennye-organizacii/content/
parametry-gosudarstvennogo-byudzheta.html
352 
ислоҳотларнинг том маънодаги ифодасини ўзида акс эттиради. Буни қуйидаги жадвал 
маълумотларидан кўришимиз мумкин.
21.2-жадвал 
Давлат бюджети харажатлари тўғрисида маълумот (млрд.сўм)
165
 
Кўрсаткичлар 
2012 
2014 
2016 
2017 
2018 
2019 
Давлат бюджети харажатлари 
21571 31425,4 40930,0 49344,9 79 736,1 118008,6 
Ижтимоий соҳа ва аҳолини 
ижтимоий 
қўллаб-қуватлаш 
харажатлари 
12513 18493,7 24106,7 26922,7 42901,1 63580,1 
Иқтисодиёт харажатлари 
2372 3363,3 4346,9 
5280,7 
8461,8 
18481,0 
Марказлашган 
инвестицияларни 
молиялаштириш 
1059 1624,7 2131,8 
3234,8 
5396,4 
7048,5 
Давлат 
ҳокимияти 
ва 
бошқаруви органлари, суд 
органлари харажатлари 
629 
1414,2 1790,8 
1932,9 
3666,1 
6020,3 
Бошқа харажатлар 
4735 6529,4 8553,8 11973,8 19310,7 22878,7 
 
Жадвалдан кўриниб турибдики, давлат бюджети харажатларида ижтимоий соҳа ва 
аҳолини ижтимоий қўллаб-қувватлаш харажатларининг салмоғи юқори бўлмоқда. Хусусан, 
ушбу харажатлар 2012 йилда 12513 миллиард сўмга режалаштирилиб, жами бюджет 
харажатларида 58 фоизни ташкил этиши кўзда тутилган бўлса, 2019 йилга келиб ушбу 
харажатлар 63580,1 миллиард сўм ҳажмида бажарилган ва унинг жами бюджет 
харажатларидаги улуши 53,9 фоизини ташкил этади. Демак, ушбу соҳага қилинаётган 
харажатлар, биринчидан, номинал мазмунда ва шунингдек, умумий харажатлар салмоғида ҳам 
ортиб бормоқда.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги “Ўзбекистон 
Республикасини янада ривожлантириш бўйича ҳаракатлар стратегияси тўғрисида”ги, ПФ-
4947-сонли Фармонининг 3-йўналишининг 3.1-бандида “харажатларнинг ижтимоий 
йўналтирилганлигини сақлаб қолган ҳолда, Давлат бюджетининг барча даражаларида 
мутаносиблигини мувозанатни сақлаш, маҳаллий бюджетларнинг даромад қисмини 
мустаҳкамлашга йўналтирилган бюджетлараро муносабатларни такомиллаштириш” масаласи 
қўйилган. 
Шунга мос тарзда Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ўзбекистон 
Республикасининг “2020 йил учун Ўзбекистон Республикасининг Давлат бюджети 
тўғрисида”ги Қонуни ижросини таъминлаш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори имзоланди. 
Унга кўра, илк бор, “2020 йил учун Ўзбекистон Республикасининг Давлат бюджети 
тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни билан Республика бюджети харажатлари 
вазирлик ва идоралар кесимида Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталари 
томонидан, маҳаллий бюджетлар харажатлари эса халқ депутатлари маҳаллий кенгашлари 
томонидан тасдиқланиши белгилаб қўйилди. 2020 йилдан бошлаб барча давлат мақсадли 
жамғармалари ва четдан жалб қилинган ташқи қарз маблағлари ҳисобидан амалга 
оширилаётган Давлат харажатлари консолидациялашган давлат бюджетида акс эттирилиб, 
бюджет қамрови ва очиқлиги даражаси кучайтирилди. Халқаро стандартларга мувофиқ 
умумий фискал балансининг ҳисобини юритиш йўлга қўйилди. 
Бозор иқтисодиётига ўтиб бориш билан жамият молия тизимида турли хил суғурта 
(ижтимоий суғурта, тиббий суғурта) фондлари ва бюджетдан ташқари молия фондлари 
165
Манба: Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги маълумотлари асосида - https://www.mf.uz/uz/rukovodstvo-i-
podvedomstvennye-organizacii/content/parametry-gosudarstvennogo-byudzheta.html 

---

651
ташкил этади. Демак, ушбу соҳага қилинаётган харажатлар, 
биринчидан, номинал мазмунда ва шунингдек, умумий 
харажатлар салмоғида ҳам ортиб бормоқда. 
Ўзбекистон 
Республикаси 
Президентининг 
2017 
йил 7 февралдаги “Ўзбекистон Республикасини янада 
ривожлантириш бўйича ҳаракатлар стратегияси тўғрисида”ги, 
ПФ-4947-сонли Фармонининг 3-йўналишининг 3.1-бандида 
“харажатларнинг ижтимоий йўналтирилганлигини сақлаб 
қолган ҳолда, Давлат бюджетининг барча даражаларида 
мутаносиблигини 
мувозанатни 
сақлаш, 
маҳаллий 
бюджетларнинг 
даромад 
қисмини 
мустаҳкамлашга 
йўналтирилган 
бюджетлараро 
муносабатларни 
такомиллаштириш” масаласи қўйилган.
Шунга мос тарзда Ўзбекистон Республикаси Президентининг 
“Ўзбекистон Республикасининг “2020 йил учун Ўзбекистон 
Республикасининг Давлат бюджети тўғрисида”ги Қонуни 
ижросини таъминлаш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори 
имзоланди. Унга кўра, илк бор, “2020 йил учун Ўзбекистон 
Республикасининг Давлат бюджети тўғрисида”ги Ўзбекистон 
Республикаси Қонуни билан Республика бюджети харажатлари 
вазирлик ва идоралар кесимида Ўзбекистон Республикаси 
Олий Мажлиси палаталари томонидан, маҳаллий бюджетлар 
харажатлари эса халқ депутатлари маҳаллий кенгашлари 
томонидан тасдиқланиши белгилаб қўйилди. 2020 йилдан 
бошлаб барча давлат мақсадли жамғармалари ва четдан 
жалб қилинган ташқи қарз маблағлари ҳисобидан амалга 
оширилаётган Давлат харажатлари консолидациялашган 
давлат бюджетида акс эттирилиб, бюджет қамрови ва 
очиқлиги даражаси кучайтирилди. Халқаро стандартларга 
мувофиқ умумий фискал балансининг ҳисобини юритиш 
йўлга қўйилди.
Бозор иқтисодиётига ўтиб бориш билан жамият молия 
тизимида турли хил суғурта (ижтимоий суғурта, тиббий 
суғурта) фондлари ва бюджетдан ташқари молия фондлари 
(пенсия фонди, аҳолини иш билан таъминлаш фонди, табиатни 

---

652
муҳофаза қилиш фонди, тарихий ёдгорликларни сақлаш 
фонди, тадбиркорларга кўмак бериш фонди ва бошқалар)нинг 
аҳамияти ортиб боради.