Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт

1. Талаб инфляцияси. Нарх даражасининг анъанавий ўзгариши, жами талаб 
ортиқчалиги билан тушунтирилади. Иқтисодиётнинг ишлаб чиқариш соҳаси маҳсулотнинг 
реал ҳажмини кўпайтириб, ортиқча талабни қондира олмайди. Чунки барча мавжуд ресурслар 
тўлиқ фойдаланилган бўлади. Шу сабабли бу ортиқча талаб нархнинг ошишига олиб келади 
ва талаб инфляциясини келтириб чиқаради. Талаб инфляциясини қуйидаги расм орқали 
изоҳлаш мумкин (22.1-расм).
Расмдан кўринадики, иқтисодиётдаги пул ҳажмининг кўпайиши қисқа муддат ичида ялпи 
талабни AD
1
дан AD
2
га силжишига олиб келади. Агар бу вақтда иқтисодиётнинг ҳолати ялпи 
таклиф эгри чизиғининг оралиқ (2) ёки тик (классик) (3) кесмасига мос келса, бу нарх 
даражасининг ўсишига, яъни талаб инфляциясининг рўй беришига олиб келади.
Нархлар 
даражаси 
 
 
 
 
AS 
 
3 
 
 
P
2 

 
 
 
 
 
 
AD
2 
2 
P
1 
 

 
 
1 
 
 
AD
1 
 

0 
 Q
1
 
Q
2
Реал ЯММ 
175
2017 йилда Пул-кредит соҳасидаги вазият ва монетар сиёсатнинг 2018 йилга мўлжалланган асосий йўналишлари \\ 
Ўзбекистон Республикаси Марказий банки ҳисоботи. 
http://www.cbu.uz/uzc/node/47130
; 2018 йилда Пул-кредит 
соҳасидаги вазият ва монетар сиёсатнинг 2019 йилга мўлжалланган асосий йўналишлари \\ Ўзбекистон Республикаси 
Марказий банки ҳисоботи. 
http://www.cbu.uz/uzc/node/47130

---

685
ҳажмини кўпайтириб, ортиқча талабни қондира олмайди. 
Чунки барча мавжуд ресурслар тўлиқ фойдаланилган бўлади. 
Шу сабабли бу ортиқча талаб нархнинг ошишига олиб келади ва 
талаб инфляциясини келтириб чиқаради. Талаб инфляциясини 
қуйидаги расм орқали изоҳлаш мумкин (22.1-расм). 
Расмдан кўринадики, иқтисодиётдаги пул ҳажмининг 
кўпайиши қисқа муддат ичида ялпи талабни AD1 дан AD2 га 
силжишига олиб келади. Агар бу вақтда иқтисодиётнинг ҳолати 
ялпи таклиф эгри чизиғининг оралиқ (2) ёки тик (классик) (3) 
кесмасига мос келса, бу нарх даражасининг ўсишига, яъни 
талаб инфляциясининг рўй беришига олиб келади.