Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт
Download 9.42 Mb. Pdf ko'rish
|
Iqtisodiyot 16.02.2021 (2)
|
11. Интернет сайтлари
849 122. www.stat.uz –Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитасининг расмий сайти. 123. www.uza.uz –Ўзбекистон Республикаси Миллий Ахборот Агентлиги расмий сайти. 124. www.uzreport.com – САИПРО консалтинг компаниясига тегишли, Ўзбекистон ва бутун дунёдаги бизнес тизим ва истеъмолчиларга ахборот етказиб беришга мўлжалланган интеграциялашган интернет лойиҳа. 125. www.uzsecurities.com – Ўзбекистон Республикасининг Қимматли қогъозлар бозори ҳақида ахборот берувчи расмий сайти 126. www.uzexport.com - Ўзбекистон Республикасининг мамлакат экспорт салоҳияти ҳақида ахборот берувчи расмий сайти. 127. http://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD.ZG 128. www.cbu.uz - Ўзбекистон Республикаси Марказий банки маълумотлари 129. Конкурентоспособность и модернизация Российской экономики. - http://www.moderniz.org.ru. 130. Хаитбаев Д. Кризис может иметь свои плюсы // http://www. review.uz/page/article/v_uzbekistane/2356. 131. https://trendeconomy.ru/data/commodity_h2/TOTAL 132. http://www.biznes-daily.uz/ru/gazeta-birja/66704- xususiylashtirish-o'zgarishlar va yangi qadamlar 133. https://gkk.uz/uz/yangiliklar/smiokomitete/3272- hususijlashtirilgan korkhonalar qo'llab-quvvatlanmoqda 134. https://gtmarket.ru/ratings/rating-countries-gdp/rating- countries-gdp-info 135. http://strategy.gov.uz/uz/pages/action_strategy -“2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси”. 850 МУНДАРИЖА КИРИШ..............................................................................................................3 I - Б Ў Л И М. ИҚТИСОДИЙ ТАРАҚҚИЁТНИНГ УМУМИЙ АСОСЛАРИ....................12 1-БОБ. ИҚТИСОДИЁТ НАЗАРИЯСИ ФАНИНИНГ ПРЕДМЕТИ ВА ЎРГАНИШ УСУЛЛАРИ..................................................................................12 1.1. Иқтисодиёт ва унинг бош масаласи........................................................12 1.2. Иқтисодиёт назариясининг фан сифатида шаклланиши.......................24 1.3. Иқтисодиёт назарияси фанининг предмети ва вазифалари..................31 1.4. Иқтисодий қонунлар ва категориялар (илмий тушунчалар)................36 1.5. Иқтисодий жараёнларни илмий билишнинг усуллари..........................39 2-боб. ИШЛАБ ЧИҚАРИШ ЖАРАЁНИ ВА УНИНГ НАТИЖАЛАРИ.................................................................................49 2.1. Ишлаб чиқариш омиллари ва инфратузилмаси.....................................52 2.2. Ишлаб чиқариш жараёнининг мазмуни..................................................61 2.3. Хизмат кўрсатиш ишлаб чиқаришнинг таркибий қисми сифатида...............................................................................68 2.4. Ишлаб чиқаришнинг умумий ва пировард натижалари.......................77 2.5. Ишлаб чиқариш имкониятлари ва унинг чегараси................................94 2.6. Ишлаб чиқаришнинг самарадорлиги ва унинг кўрсаткичлари............99 3-боб. ИЖТИМОИЙ-ИҚТИСОДИЙ ТИЗИМЛАР ВА МУЛКЧИЛИК МУНОСАБАТЛАРИ.............................................................108 3.1. Ижтимоий-иқтисодий тараққиёт босқичлари ва уларни билишга бўлган турлича ёндашувлар..........................................................................108 3.2. Иқтисодий тизимлар ва уларнинг турли моделлари.........................................116 3.3. Мулкчилик муносабатларининг моҳияти ва иқтисодий мазмуни. Мулк объектлари ва субъектлари...............................................................................119 3.4. Мулкчиликнинг турли шакллари ва уларнинг иқтисодий мазмуни.................122 3.5. Ўзбекистонда мулкни давлат тасарруфидан чиқариш ва хусусийлаштириш мақсади, йўллари ва усуллари.....................................................................................126 4-боб. ТОВАР-ПУЛ МУНОСАБАТЛАРИНИНГ РИВОЖЛАНИШИ, БОЗОР ИҚТИСОДИЁТИНИНГ ШАКЛЛАНИШИ ВА АМАЛ ҚИЛИШИНИНГ АСОСИДИР.................................................................................................................143 4.1. Натурал ишлаб чиқаришдан товар ишлаб чиқаришга ўтиш ва унинг ривожланиши...............................................................................................................144 4.2. Товар ва унинг хусусиятлари...............................................................................147 4.3. Қиймат тўғрисидаги турли назариялар эволюцияси..........................................157 4.4. Пулнинг келиб чиқиши, моҳияти ва вазифалари...............................................163 4.5. Ўзбекистонда миллий валюта – сўмнинг муомалага киритилиши ва унинг барқарорлигини мустаҳкамлаш йўналишлари..........................................................172 II Б Ў Л И М. БОЗОР ИҚТИСОДИЁТИ НАЗАРИЯСИ............................................182 5-боб. БОЗОР ИҚТИСОДИЁТИНИНГ МАЗМУНИ ВА АМАЛ ҚИЛИШИ..........182 5.1. Бозор иқтисодиётининг мазмуни ва асосий белгилари.....................................182 5.2. Бозор иқтисодиётининг афзалликлари ва зиддиятлари.....................................188 851 5.3. Бозор ва унинг вазифалари...................................................................................194 5.4. Бозорнинг турлари ва тузилиши..........................................................................199 5.5. Бозор инфратузилмаси ва унинг унсурлари.......................................................205 6-боб. БОЗОР ИҚТИСОДИЁТИГА ЎТИШ ДАВРИ ВА УНИНГ ЎЗБЕКИСТОНДАГИ ХУСУСИЯТЛАРИ......................................................................................................213 6.1. Ўтиш даврининг мазмуни. Бозор иқтисодиётига ўтиш йўллари......................214 6.2. Ўзбекистонда бозор иқтисодиётига ўтишнинг тамойиллари ва хусусиятлари............................................................................................................220 6.3. Ўзбекистонда бозор ислоҳотларини амалга ошириш ва унинг асосий йўналишлари....................................................................................224 7-БОБ. ТАЛАБ ВА ТАКЛИФ НАЗАРИЯСИ. БОЗОР МУВОЗАНАТИ..................233 7.1. Талаб тушунчаси ва унинг миқдорига таъсир қилувчи омиллар. Талаб қонуни.................................................................................234 7.2. Таклиф тушунчаси. Таклиф миқдорига таъсир қилувчи омиллар. Таклиф қонуни.............................................................................................................241 7.3. Талаб миқдори ва таклиф миқдори ўртасидаги нисбатнинг ўзгариши. Бозор мувозанати..................................................................244 7.4. Истеъмолчи хатти-ҳаракати назарияси...............................................................252 8-боб. РАҚОБАТ ВА МОНОПОЛИЯ.........................................................................264 8.1. Рақобатнинг моҳияти, шакллари ва усуллари....................................................265 8.2. Монополияларнинг иқтисодий асослари ва уларнинг турлари........................275 8.3. Ўзбекистонда рақобатчилик муҳитини шакллантириш ва монополияга қарши қонунчилик.......................................................................................................285 9-боб. НАРХНИНГ МОҲИЯТИ ВА ШАКЛЛАНИШ ХУСУСИЯТЛАРИ.............293 9.1. Нархнинг мазмуни, вазифалари ва унинг даражасига таъсир этувчи омиллар................................................................................................294 9.2. Нарх турлари ва уларнинг мазмуни....................................................................302 9.3. Рақобатнинг турли кўринишлари шароитида нархнинг шаклланиш хусусиятлари..........................................................................305 9.4. Нарх сиёсати ва унинг Ўзбекистонда амалга оширилиш хусусиятлари.........311 10-боб. ТАДБИРКОРЛИК ФАОЛИЯТИ ВА ТАДБИРКОРЛИК КАПИТАЛИ.......320 10.1. Тадбиркорлик фаолияти тушунчаси, унинг вазифалари ва ривожланиш шарт-шароитлари...................................................................................320 10.2. Тадбиркорлик фаолиятининг шакллари, уларни ташкил этиш ва бошқаришнинг бозор тизимлари................................................................................324 10.3. Ўзбекистонда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг янада эркинлаштирилиши ва рағбатлантирилиши...................................................334 10.4. Тадбиркорлик капитали ва унинг ҳаракат босқичлари...................................340 10.5. Тадбиркорлик капиталининг айланиши Асосий ва айланма капитал.........................................................................................344 10.6. Асосий капитални такрор ишлаб чиқариш ва ундан фойдаланиш самарадорлиги.......................................................................................348 11-боб. КОРХОНА (ФИРМА) ХАРАЖАТЛАРИ ВА ФОЙДАСИ...................................................................................................................361 852 11.1. Ишлаб чиқариш харажатлари тушунчаси ва унинг таркиби..........................362 11.2. Ишлаб чиқариш харажатларининг ўзгариш тамойиллари ва омиллари........371 11.3. Фойданинг мазмуни ва тақсимланиши..............................................................374 11.4. Фойда нормаси ва массаси, уларнинг ошишига таъсир этувчи омиллар......379 12-боб. ИШ ҲАҚИ ВА МЕҲНАТ МУНОСАБАТЛАРИ.........................................388 12.1. Яратилган маҳсулот ва даромадларнинг тақсимланиш тамойиллари.........................................................................................389 12.2. Иш ҳақининг иқтисодий мазмуни.....................................................................392 12.3. Иш ҳақини ташкил этиш шакллари ва тизимлари...........................................399 12.4. Меҳнат муносабатларининг иқтисодий мазмуни ва касаба уюшмаларининг роли.................................................................................................402 13-БОБ. АГРАР МУНОСАБАТЛАР ВА АГРОБИЗНЕС..........................................412 13.1. Аграр муносабатларнинг иқтисодий мазмуни. Қишлоқ хўжалик ишлаб чиқаришининг хусусиятлари...........................................................413 13.2. Рента муносабатлари..........................................................................................420 13.3. Агросаноат интеграцияси ва агробизнес.........................................................429 13.4. Ўзбекистонда аграр ислоҳотларни амалга ошириш ва янада чуқурлаштиришнинг асосий йўналишлари...................................................432 13.5. Кластер – самарали хўжалик юритиш ва агросаноат интеграциясини амалга оширишнинг янги тизими..............................................................................439 III Б Ў Л И М. МИЛЛИЙ ИҚТИСОДИЁТ (МАКРОИҚТИСОДИЁТ)НИНГ АМАЛ ҚИЛИШ ВА РИВОЖЛАНИШ ҚОНУНИЯТЛАРИ.................................................................450 14-боб. МИЛЛИЙ ИҚТИСОДИЁТ ВА УНИНГ МАКРОИҚТИСОДИЙ ЎЛЧАМЛАРИ. ЯЛПИ ИЧКИ МАҲСУЛОТ ВА УНИНГ ҲАРАКАТ ШАКЛЛАРИ 14.1. Миллий иқтисодиётнинг қарор топиши ва унинг макроиқтисодий кўрсаткичлари..................................................................................450 14.2. Миллий маҳсулотнинг мазмуни, таркибий қисмлари ва ҳаракат шакллари....................................................................................451 14.2. Миллий маҳсулотнинг мазмуни, таркибий қисмлари ва ҳаракат шакллари...................................................................................456 14.3. Ялпи ички маҳсулотни ҳисоблаш усуллари.....................................................465 15-боб. ЯЛПИ ТАЛАБ ВА ЯЛПИ ТАКЛИФ............................................................474 15.1. Ялпи талаб тушунчаси ва унинг ҳажмига таъсир қилувчи омиллар..........................................................................................................475 15.2. Ялпи таклиф тушунчаси. Ялпи таклиф таркиби ва унга таъсир қилувчи омиллар..............................................................................................484 15.3. Ялпи талаб ва ялпи таклиф ўртасидаги мувозанат ва унинг ўзгариши........................................................................................................488 16-боб. ИСТЕЪМОЛ, ЖАМҒАРМА ВА ИНВЕСТИЦИЯЛАР................................498 16.1. Истеъмол ва жамғарманинг иқтисодий мазмуни ҳамда уларнинг ўзаро боғлиқлиги..............................................................................498 16.2. Жамғаришнинг моҳияти, омиллари ва самарадорлиги...................................507 16.3. Инвестициялар ва унинг даражасини белгиловчи омиллар...........................509 853 16.4. Жамғарма ва инвестиция ўртасидаги нисбатни таъминлаш муаммолари.....514 16.5. Ўзбекистонда инвестицион фаолиятни кучайтириш ва унинг шарт-шароитлари..........................................................................................517 17-боб. ИҚТИСОДИЙ ТАРАҚҚИЁТ, ИҚТИСОДИЙ ЎСИШ ВА МИЛЛИЙ БОЙЛИК.....................................................................................................524 17.1. Иқтисодий тараққиётнинг мазмуни ва кўрсаткичлари....................................524 17.2. Иқтисодий ўсиш назариялари ва моделлари....................................................531 17.3. Иқтисодий ўсишнинг мазмуни турлари ва омиллари......................................540 17.4. Рақамли иқтисодиётга ўтиш иқтисодий тараққиётни таъминлашнинг муҳим йўналиши..........................................................................................................551 17.5. Миллий бойликнинг мазмуни ва унинг таркибий тузилиши.........................556 18-боб. ИҚТИСОДИЁТНИНГ ЦИКЛЛИЛИГИ ВА МАКРОИҚТИСОДИЙ БЕҚАРОРЛИК......................................................................564 18.1. Макроиқтисодий беқарорлик ва иқтисодиётнинг цикллилиги.......................565 18.2. Иқтисодий цикл назариялари. Циклларнинг асосий турлари........................568 18.3. Иқтисодий инқирозларнинг мазмуни, келиб чиқиш сабаблари ва турлари...578 18.4. Жаҳон молиявий-иқтисодий инқирозининг келиб чиқиш сабаблари, салбий оқибатлари ва Ўзбекистон иқтисодиётига таъсири......................................583 19-боб. МИЛЛИЙ ИҚТИСОДИЁТНИНГ МУВОЗАНАТЛИ ВА МУТАНОСИБ РИВОЖЛАНИШИ.......................................................................597 19.1. Иқтисодий мувозанатликнинг мазмуни ва намоён бўлиш шакллари............598 19.2. Иқтисодий мутаносибликнинг мазмуни ва турлари........................................605 19.3. Ўзбекистонда иқтисодиётни таркибий ўзгартириш, диверцификациялаш ва модернизациялаш асосида мутаносибли ривожлантириш..................................610 20-боб. ИШЧИ КУЧИ, УНИНГ БАНДЛИГИ ВА ИШСИЗЛИК.............................617 20.1. Ишчи кучини такрор ишлаб чиқариш ва унинг хусусиятлари.......................617 20.2. Ишчи кучи бозори. Ишчи кучига талаб ва унинг таклифи нисбати..............623 20.3. Ишчи кучи бандлиги тўғрисидаги турли концепциялар шарҳи.....................629 20.4. Ишсизлик ва унинг турлари. Ишсизлик даражасини аниқлаш......................632 20.5. Ўзбекистонда ишчи кучи бандлигини таъминлаш ва ишсизларни ижтимоий ҳимоялаш борасидаги давлат сиёсатининг асосий йўналишлари...........................638 21-боб. МОЛИЯ ТИЗИМИ ВА МОЛИЯВИЙ СИЁСАТ...........................................645 21.1. Молиянинг моҳияти ва вазифалари. Молия тизими........................................646 21.2. Бюджет тақчиллиги ва давлат қарзлари............................................................652 21.3. Солиқ тизими ва унинг вазифалари..................................................................656 21.4. Ўзбекистонда солиқ тизимини такомиллаштириш масалалари.....................662 22-БОБ. Пул-кредит тизими. Банклар ва уларнинг бозор иқтисодиётидаги роли......................................................................................670 22.1. Пул муомаласи ва унинг амал қилиш қонуниятлари Пулга бўлган талаб ва пул таклифи...........................................................................671 22.2. Инфляция, унинг моҳияти ва турлари..............................................................679 22.3. Кредитнинг моҳияти, манбалари ва вазифалари.............................................687 22.4. Банк тизими. Марказий ва тижорат банклар ҳамда уларнинг вазифалари...................................................................................................692 854 22.5. Ўзбекистонда миллий валютани мустаҳкамлаш сиёсатининг амалга оширилиши................................................................................697 23-боб. БОЗОР ИҚТИСОДИЁТИНИ ТАРТИБГА СОЛИШДА ДАВЛАТНИНГ РОЛИ................................................................................................706 23.1. Давлатнинг миллий иқтисодиётни тартибга солишдаги роли ҳақидаги назарий қарашлар...............................................................................707 23.2. Иқтисодиётни давлат томонидан тартибга солишнинг мақсад ва вазифалари...................................................................................................712 23.3. Давлатнинг иқтисодиётга таъсир қилиш усуллари ва воситалари................................................................................................................718 24-боб. АҲОЛИ ТУРМУШ ДАРАЖАСИ ВА ДАРОМАДЛАРИ............................727 24.1. Аҳоли турмуш даражаси ва унинг кўрсаткичлари..........................................728 24.2. Аҳоли даромадлари ва унинг таркиби..............................................................731 24.3. Даромадлар тенгсизлиги ва унинг даражасини аниқлаш...............................735 24.4. Камбағалликнинг мазмуни ва уни камайтиришнинг асосий йўналиши.......740 24.5. Давлатнинг ижтимоий сиёсати. Ўзбекистонда ижтимоий сиёсатнинг асосий йўналишлари...............................................................................746 IV Б Ў Л И М. Ж А Ҳ О Н Х Ў Ж А Л И Г И 25-боб. ЖАҲОН ХЎЖАЛИГИ ВА УНИНГ ЭВОЛЮЦИЯСИ................................754 25.1. Иқтисодий ривожланишнинг умумжаҳон томонлари ва ишлаб чиқаришнинг байналминаллашуви...........................................................754 25.2. Жаҳон хўжалигининг глобаллашуви йўналишлари ва зиддиятлари.............764 25.3. Халқаро иқтисодий муносабатларнинг шакллари Жаҳон инфратузилмасининг ривожланиши..............................................................769 25.4. Жаҳон хўжалиги алоқаларини халқаро тартибга солиш................................773 26-боб. ХАЛҚАРО ИҚТИСОДИЙ ИНТЕГРАЦИЯ ВА ЎЗБЕКИСТОННИНГ ЖАҲОН ҲАМЖАМИЯТИГА КИРИБ БОРИШИ....................................................782 26.1. Халқаро иқтисодий интеграциянинг моҳияти, шакллари ва объектив асослари...................................................................................................782 26.2. Жаҳондаги асосий интеграцион гуруҳларнинг амал қилиш хусусиятлари..788 26.3. Ўзбекистоннинг жаҳон иқтисодиётига интеграциялашуви ва ташқи иқтисодий фаолияти.........................................................................................792 27-боб. ЖАҲОН БОЗОРИ. ХАЛҚАРО ВАЛЮТА ВА КРЕДИТ МУНОСАБАТЛАРИ...................................................................................................804 27.1. Халқаро меҳнат тақсимоти ва халқаро савдо тўғрисидаги турлича назариялар.....................................................................................................804 27.2. Халқаро савдонинг мазмуни, тузилиши ва хусусиятлари..............................814 27.3. Тўлов баланси, унинг тузилиши ва тақчиллиги..............................................825 27.4. Халқаро валюта-кредит муносабатлари ва валюта тизимлари........................................................................................................829 27.5. Валюта-молия соҳасидаги давлатлараро ташкилотлар фаолиятининг ривожланиши......................................................................................833 АДАБИЁТЛАР.............................................................................................................840 |
