Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги вахабов абдурахим васикович

3.5.1-расм. Яшил ўсиш индексининг таркибий тузилиши
80
 
GGI томонидан 2019 йилда амалга оширилган рейтинг 115 та 
мамлакатларни қамраб олган ва мамлакатлар 0 дан 100 баллгача баҳоланади 
(3.5.1-жадвал). 
3.5.1-жадвал 
Дунё мамлакатларининг Яшил ўсиш индексидаги ўрни, 2019 й.
81
 
Ўрн
и 
Мамлакат 
Ресурслард
ан оқилона 
ва самарали 
фойдалани
ш 
Табиий 
капиталн
и 
муҳофаз
а қилиш 
Яшил 
иқтисодиёт 
имкониятла
ри 
Ижтимои
й 
интеграц
ия 
Яшил 
ўсиш 
индекс
и 
Инсон 
тараққиёти 
индексидаг
и гуруҳи 
1 
Дания 
75,50 
72,52 
63,84 
92,07 
75,32 
жуда 
юқори 
2 
Швеция 
75,79 
77,26 
57,96 
93,70 
75,09 
жуда 
юқори 
3 
Австрия 
71,57 
79,56 
52,27 
91,92 
72,32 
жуда 
юқори 
4 
Финляндия 
67,36 
72,25 
58,86 
92,23 
71,69 
жуда 
юқори 
1 
Грузия 
50,00 
72,46 
37,19 
70,17 
55,45 
юқори 
2 
Хитой 
34,49 
70,15 
55,41 
70,32 
55,41 
юқори 
3 
Шри Ланка 
60,97 
69,67 
33,42 
54,49 
52,74 
юқори 
4 
Мексика 
37,70 
77,36 
40,70 
65,03 
52,71 
юқори 
1 
Филиппин 
46,48 
70,62 
48,34 
59,96 
55,54 
ўрта 
2 
Доминикан 
Республика
си 
55,89 
81,82 
31,56 
64,30 
55,10 
ўрта 
3 
Сальвадор 
42,96 
66,84 
44,84 
65,76 
53,94 
ўрта 
4 
Гватемала 
52,46 
73,20 
23,56 
52,90 
46,77 
ўрта 
1 
Уганда 
47,04 
75,70 
27,10 
29,18 
40,96 
паст 
2 
Сенегал 
32,14 
71,39 
22,71 
29,18 
70,96 
паст 
3 
Мадагаскар 
43,98 
62,65 
18,31 
25,85 
33,79 
паст 
4 
Малави 
37,72 
84,55 
9,63 
24,44 
29,43 
паст 
80
Acosta, L. A., Maharjan, P., Peyriere, H., Galotto, L., Mamiit, R. J., Ho, C., … Anastasia., O. (2019). Green 
Growth Index:Concept, Methods and Applications. GGGI Technical report No. 5, Green Growth Performance 
Measurement (GGPM) Program, Global Green Growth Institute, Seoul.
81
Ўша манба 

---

68 
Dual Citizen халқаро агентлиги томонидан қўлланиладиган “яшил 
иқтисодиёт” кўрсаткичи Глобал яшил иқтисодиёт индекси (Global Green 
Economy Index - GGEI) деб аталади ва 130 та мамлакатлар миқёсида “яшил 
иқтисодиёт”нинг амал қилиш даражасини ифодалайди. Рейтинг 2010 йилдан 
бошлаб эксперт сўровномалари асосида аниқланади.
3.5.2-жадвал 
Глобал яшил иқтисодиёт индекси кўрсаткичлар тизими
82
Номи 
Тури 
Салмоғи, 
% 
Таърифи 
Ташаббускорлик ва иқлим ўзгариши кўрсаткичлари 
Давлат ва ҳукумат 
раҳбарлари 
сифат 
20 
Атроф-муҳит ва ривожланиш муаммоларини ҳал 
этишда раҳбарлар ташаббуси 
ОАВнинг қамрови 
сифат 
10 
Яшил иқтисодиётнинг ОАВда ижобий ёритилиши 
Халқаро форум 
сифат 
20 
Халқаро форумларда миллий манфаатлар ва 
йўналишлар ҳолати 
Атроф-муҳит 
ўзгариши индекси 
миқдор 
50 
Атроф-муҳитнинг ўзгаришини тавсифловчи 
кўрсаткичлар 
Самарадорлик 
Бино ва иншоотлар 
миқдор 
20 
Бино ва иншоотларнинг LEED (Leadership in Energy 
and Environmental Design) сертификатига эгалиги 
Энергетика 
миқдор 
20 
Тикланадиган энергиянинг жами истеъмолдаги 
улуши 
Туризм 
сифат 
20 
Яшил туризм бўйича мамлакат рейтинги 
Транспорт 
миқдор 
20 
Автомобиллар чиқараётган СО
2
миқдори 
Ресурс 
самарадорлиги 
миқдор 
20 
Чиқиндиларни қайта ишлаш даражаси 
Бозорлар ва инвестициялар 
Инвестицион 
жозибадорлик 
миқдор 
25 
Тикланадиган энергетика тармоғининг инвестицион 
жозибадорлиги 
Яшил инновация 
миқдор 
25 
Яшил инновация бўйича бизнес муҳит 
Корпоратив 
барқарорлик 
сифат 
25 
Учта йирик компаниянинг барқарорлик даражасига 
ўтиши 
Яшил 
инвестицияларни 
қўллаб-қувватлаш 
сифат 
25 
Давлат томонидан яшил инвестицияларни қўллаб-
қувватлаш сиёсати 
Атроф-муҳит 
Қишлоқ хўжалиги 
миқдор 
17 
Қишлоқ хўжалиги самарадорлиги бўйича чора-
тадбирларни баҳолаш 
Тоза ҳаво 
миқдор 
17 
Аҳоли таркибида ифлосланган ҳаводан нафас 
олувчилар ва ўтинда овқат пиширувчилар улуши
Сув 
миқдор 
17 
Уй хўжаликлари ва саноат корхоналаридан 
чиқадиган сизот сувлардан уларни атроф-муҳитга 
қайтаришдан аввал фойдаланиш даражаси 
Био хилма-хиллик ва 
яшаш муҳити 
миқдор 
17 
Қуруқлик ва денгиз ҳудудларини муҳофаза қилиш, 
йўқолиб бораётган турларни сақлаш ва ҳимоялаш 
Балиқчилик 
миқдор 
17 
Балиқ овлашнинг амалий кўрсаткичлари
Ўрмончилик 
миқдор 
17 
2000 йилдан ҳозирга қадар йўқотилган ўрмон 
майдонлари 
82
http://dualcitizeninc.com/global-green-economy-index 

---

69 
Ушбу индекс “яшил иқтисодиёт” ҳолатини қуйидаги йўналишларда 
миқдор ва сифат кўрсаткичлари орқали баҳолайди (3.5.2-жадвал)
83
: 
- ташаббускорлик ва иқлим ўзгариши (leadership & climate change) - иқлим 
ўзгаришларига қарши курашда қатнашиш ва етакчилик; 
- самарадорлик (efficiency sectors) - иқтисодиёт тармоқларида ресурслар 
ва энергиядан фойдаланиш самарадорлиги; 
- бозорлар ва инвестициялар (markets & investment) - “яшил” 
инновациялар, инвестицияларни ривожлантириш, ишлаб чиқариш ва 
бошқарувда “яшил” технологияларни жорий этиш; 
- атроф-муҳит (environment) - атроф-муҳит сифати ва экотизим ҳолати. 
Рейтинг жадвалда келтирилган кўрсаткичлар бўйича ўртача фоизни 
ҳисоблаш асосида шакллантирилади ва глобал яшил иқтисодиёт индекси 
аниқланади. 2018 йилда рейтингда 130 мамлакат қатнашган бўлиб, унда 
биринчи ўнталикни Швеция, Швейцария, Исландия, Норвегия, Финляндия, 
Германия, Дания, Тайвань, Австрия, Франция эгаллаган (3.5.1-расм).