Ўзбекистон Республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Ўзбекистон Республикаси бандлик ва меҳнат мунасобатлар

3.2-расм. Персонални бошқариш тизимининг умумий структураси 
Тизимли ёндашув персонални бошқаришнинг алоҳида жиҳатлари 
ўртасида ўзаро алоқаларни акс эттиради ҳамда якуний мақсадлар ишлаб чиқиш, 
уларга эришиш йўлларини аниқлаш, ишлаб чиқаришда персонал билан 
ишлашни комплексли режалаштириш, ташкил қилиш ва рағбатлантиришни 
таъминлайдиган мос келувчи бошқарув механизмини яратишда ўз ифодасини 
топади. Тизимнинг асосий тавсифлари 3.3-расмда акс эттирилган. 
ТАШҚИ МУҲИТ

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3.3-расм. Тизимнинг умуми тавсифлари 
Персонални бошқариш тизимининг мазмуни уни иқтисодий ва ижтимоий 
тизимлар қаторига, бошқарув соҳасига мансубликни эса – ташкилий тизимлар 
қаторига киритишга имкон беради. Натижада унинг фаолият кўрсатиши ва 
ривожланиши иқтисодий ва социологик қонунларга, шунингдек, бошқарув 
қонунларига бўйсунади. 
Персонални бошқариш тизимининг асосий жиҳатлари қаторига 
қуйидагилар киради: мураккаблик, алоқаларнинг эҳтимолий характери, 
бўлинувчанлик, иерархиклик, эмерджентлик (кутилмаганда пайдо бўлиш), 
динамизм, барқарорлик, поликритериаллик. Бу жуда мураккаб тизимдир (3.4-
расм). Тизимнинг алоқалар ва элементлар сони жуда кўп (баъзида уларни тўлиқ 
аниқлаб бўлмайди). Алоҳида элементлар ва улар ўртасидаги алоқалар ўзгариши 
тасодифий характерга эга бўлади. Бошқарув тизими бўлинадиган ва кўп қисмли 
бўлиб, ўзаро маълум бир муносабатларда бўлган элементлар ва қуйитизимларга 
бўлинади. У иерархик, кўп поғонали бўлиб, унинг алоҳида даражалари бир-
бирига бўйсинувчан муносабатда бўлади, ҳар бир элемент ёки қуйитизим эса 
тизимга таркибий қисм сифатида киритилади. Тизимда янги «сакрашсимон» 
хислатлар вужудга келади ва бунда эмердженлик хусусияти намоён бўлади, 
лекин тизимнинг эски ҳолатидан янги ҳолатига ўтиш жараёни вақт бўйича 
нисбатан қисқа бўлиб, бу тизимнинг янги хислатларга эга бўлиш ва янги 
ҳолатга ўтиш хусусияти (қобилияти) динамизм деб аталади. Тизимнинг энг 
Иқтисодий 
Ижтимоий 
Сиёсий 
Биологик 
Техник 
Ташкилий ва б. 
Оддий 
Мураккаб
Барқарор 
Динамик 
Ўзини-ўзи ташкил 
қиладиган 
Бошқариладиган 
Мослашувчан 
Мосaлашувчан эмас 
Очиқ 
Ёпиқ
Моддий 
Мавхум
Шаклланаётган 
Фаолият кўрсатаётган 
Қайта ташкил қилинаётган