Ўзбекистон Республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Ўзбекистон Республикаси бандлик ва меҳнат мунасобатлар

5.8-жадвал 
Инқироз шароитларида персонални бошқариш тамойиллари 
Инқироз босқичи 
Персонални бошқариш тамойиллари 
Ўткир инқироз 
-авторитар бошқарув 
-ходимларнинг кадрлар салоҳиятини ҳисобга олган 
ҳолда мажбуриятларни қайта тақсимлаш 
-минимал муддатни персонални қисқартириш билан 
боғлиқ кадрлар қарорлари қабул қилиш 
Ўтиш босқичи 
Инқирозга қарши бошқарувчи қўйган мақсадларни 
амалга ошириш учун жамоа шакллантириш 
Инқироздан чиқиш 
-персоналнинг 
янги 
раҳбариятга 
ишончи 
тикланиши 
-ҳуқуқий ва ижтимоий ҳимояни таъминлаш йўли 
билан раҳбарият ва қўл остидаги ходимлар 
манфаатлари балансига риоя қилиш 
-ташкилотнинг 
кадрлар 
салоҳиятини 
оптималлаштириш 
-персонални 
ривожлантириш бўйича ишларда 
тизимлилик 
Одатда, ташкилотлар фаолият кўламини қисқартириш стратегиясига 
риоя қилади, яъни эскирган ва ортиқча нарсалардан халос бўлади. 
Ташкилотнинг кадрлар сиёсати ишдан бўшатиш ва иш билан таъминлашга 

---

ёрдам бериш (аутплейсмент), пенсияга чикишни рағбатлантириш, 
ходимларнинг энг асосий қисмини (унинг ўзагини) сақлаб қолиш ва 
ривожлантиришга 
йўналтирилади, 
бу 
ташкилотнинг 
келажакдаги 
йўналишлари учун жавобгардир. Инқирозга қарши бошқариш доирасида 
"классик" тадбирларни амалга ошириш юқори малакали мутахассисларни 
жалб қилмасдан, ходимларни ўқитиш, ишнинг янги кўникмалари ва 
усулларини ишлаб чиқмасдан, ходимларни қайта ташкил этиш чораларига 
ижобий муносабатни шакллантиришсиз амалга оширилмайди, одамлар янги 
технологиялар ва усулларни яратадилар, ҳаётга татбиқ этадилар ва 
фойдаланадилар, натижада қайта ташкил этиш чораларининг самарадорлиги 
ва инқирозга қарши дастурни амалга оширишнинг муваффақияти уларга 
боғлиқдир. Бироқ, ходимларнинг сифат кўрсаткичлари билан қайта ташкил 
этишдаги ўзгаришлар ўртасидаги аниқ боғлиқлик ҳар доим ҳам 
тасдиқланмайди ёки амалда аниқ кузатилмайди, чунки ҳар бир ходим ҳам 
корхонани инқироздан олиб чиқишда ҳал қилувчи рол ўйнай олмайди. 
Ходимлар керакли хислатларнинг ҳажми қанча кўп бўлса, унинг бошқарув 
тизими шунчалик ривожланган, инқирозга қарши дастурнинг кадрлар 
таркиби шунчалик муҳимдир. Ва аксинча, "ўртача" ходимларнинг 
мавжудлиги ва ходимларни бошқариш тизимининг ўртача ривожланиш 
даражаси ўзи ташкилот фаолиятида кадрлар таркибий қисмининг ролини 
кескин камайтиради. Айнан шундай вазият инқироз босқичида бўлган 
маҳаллий корхоналарнинг аксарияти учун хос бўлиб, бу персонални 
бошқариш тизимининг роли қадрсизланишига ва уни тушунмасликка олиб 
келади. 
Шундай қилиб, персонални бошқаришнинг инқироз даври - бу 
ўзгарувчан тизимнинг ички имкониятлари ёки ташқи омиллар таъсири 
остида ишламай қолиши ёки таъсир қилиши мумкин бўлган даврдир. 
Инқирозли корхонанинг персонални бошқариш тизими қандай бўлиши 
кераклиги ҳақидаги савол бугунги кунда мунозарали ва энг кам ривожланган 
ҳисобланади. Адабиётларда сиз алоҳида (хусусий) кадрлар тадбирларини 
амалга ошириш ёки инқирозга қарши кадрлар сиёсатининг умумий 
масалалари, инқирозга қарши стратегиялар ва тегишли кадрлар 
тадбирларини топишингиз мумкин. Шундай қилиб, инқирозга қарши кадрлар 
сиёсатининг асосий йўналишлари қуйидагилардан иборат (5.10-расм): 
1) 
персонал сонини оптималлаштириш; 
2) 
кадрлар ўзагини шакллантириш ва ривожлантириш. 

---