Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

8.2.Қийматни келтириш формуласига асосан фиксирланган 
даромадли иструментларни бахолаш. 
Мазкур бўлимда активларни бахолаш жараёни мохияти деганда
уларнинг активларини таққослама бахоси хақидаги маълумотлар 
асосида бозор қийматини бахолаш ва мавжуд ўзгаришларни хисобга 
олган холда мос корректировкани бажариш демакдир. 
Активлар қийматини бахолаш усулида унинг қийматини 
аниқлаш учун фоиз ставкалар тўғрисида(маълумотномага киради)ги 
ва активларни таққослама бахолари хақидаги бозор маълумотларига 
кирувчи махсус формуладан фойдаланилади. 
Бу бўлимда, фиксирланган қимматли қоғозлар ва келгусидаги 
маълум тўловлар бўйича пул оқимларини меъёридаги миқдорини 
барча хохловчи субъектлар бошқа мос бўлган молиявий қуролларни 
даромадини бахолаш орқали кўриб чиқилади. Мазкур турдаги 
активларга хизмат қилувчи облигацияга ўхшовчи, хаётий аннуитет 
ёки ипотекага ўхшаш шартномалар бўйича фиксирланган даромадли 
қимматли қоғозларни келтиришимиз мумкин. Хўжалик учун жуда 
хам зарур бўлган бундай қимматли қоғозлар ва шартномалар узоқ 
муддат ичида истеъмол товарларини жумладан, яшаш учун уй ва 
бошқа шахсий истеъмолини қондиришдаги асосий манба бўлиб 
хизмат қилади. Булар пул маблағини ишончли манбаси сифатида 
хусусий фирмалар хамда давлат(хукумат)лар учун хам катта 
миқдордаги бойлик-давлатни манбаси хисобланади.
Бундай активларни бахолаш усулини мавжудлиги асосан 
ахамиятли зарур бўлиб, бу охири 2 сабабдан келиб чиқишини 
ўрганиш зарур: 

---

594 
-Томонлар ўртасидаги тузилаётган молиявий шартномалар,
тузиш вақти-давридаёк унинг баҳолашдаги процедураларида уни
шартлари ўзаъро келишилган бўлади: 
-Иккинчи сабаби, фиксирланган даромадли қимматли қоғозлар 
уни қайтариш муддати келгунга қадар тез тез сотилиши билан 
боғлиқ. Шу сабабли унинг қийматига бозор холатлари таъсир этади, 
жумладан: вақтлар ичидаги фоиз ставкаларини ўзгариши, сотиб 
олувчи ва сотувчилар томонидан мазкур молиявий активлар доимо 
бахоланиб турлиши лозим. 
Кутилаётган 
пул 
оқимини 
қийматини 
аниқлаш 
учун