Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги, Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази

9.3. COVID-19 БИЛАН ХАСТАЛАНГАН БЕМОРЛАРДА ТИББИЙ РЕАБИЛИТАЦИЯ БОСҚИЧЛАРИ


Парҳез билан даволаш

Парҳез (13-стол) юқори энергик қиймати (2080–2690 ккал) билан тавсифланади, таркибида тўлақонли оқсиллар мавжуд – 110–120 г (шундан камида 60% ҳайвонлардан келиб чиқиши), 80–90г ёғ ва 250–350г углеводлар физиологик меъёр доирасида (касаллик зўрайганда углеводлар миқдори 200–250г гача камайтирилади);

Aгар юқори оқсилли парҳезга риоя қилинса, A, C, Б гуруҳ витаминларига бой озиқ-овқатларнинг кўпайиши (буғдой кепаги ва наъматак дамламалари, жигар, хамиртуруш, резавор мева ва сабзавотлар, уларнинг шарбатлари), шунингдек, кальций, фосфор, мис ва рух тузлари кўпайиши таъминланади;
Сабзавотлар, мевалар, резаворлар ва улардан шарбатлар, гўшт ва балиқ бульонлари қўшилиши иштаҳани яхшилашга ёрдам беради.
Даволовчи жисмоний тарбия учун турли вариантлар. Бошланғич позицияда – тик туриб секин, чуқур нафас олинг. Нафас олаётганда кўкрак дам олиши, фақат қорин ҳаракатланиши керак. Сиз нафас чиқарганда, қоринни имкон қадар чуқурроқ тортинг.
Кўкрак нафас олаётганда қорин ҳаракатсиз қолиши керак. Нафас олаётганда, кўкрак қафаси кўтарилиши ва нафас чиқаргандан сўнг у тушиши керак. Нафас олиш силлиқ ва чуқур бўлиши керак.
Машқни қорин бўшлиғи билан нафас олишдан бошланг. Қорин иложи борича қаппайтирилганда, кўкрак қафаси ҳисобига яна нафас олинг. Ўтиш силлиқ ва силжишсиз бўлиши керак. Машқнинг иккинчи қисми қорин бўшлиғидан нафас чиқариш бошланади ва кўкракнинг торайиши билан якунланади.
Ушбу машқларни ҳар куни 4–6 марта такрорланг. Нафас олиш машқларининг мунтазам бажарилиши билан қон ва лимфа оқими яхшиланади, ўпканинг вентиляцияси нормаллашади ва ўпкада димланишнинг олди олинади.
Даволовчи жисмоний тарбия учун турли вариантлар. Стулга ўтириб, хотиржам ҳолда саёз ва чуқур нафас олишни олдинма-кетин бажаринг (8–10 марта). Кейин тинч нафас олиш ва нафас чиқаришда қўлларингизни ён томонга ёйинг (5–6 марта). Кейин – жойида юриш (12–16 марта), нафас олиш.
Тик турганингизда елкангизни бўшатинг. 2–3 дақиқа секин юриш, нафас олиш хотиржам ҳолда. Кейин қўлингизни юқорига кўтаринг ва чуқур нафас олиш билан биргаликда ён томонга бурилинг (4–6 марта). Кейин оёқ бармоқларига кўтарилинг (7–8 марта), эркин нафас олинг.
Тўғри туриб, қўллар пастга туширилади. Чап оёғингизни ўнг қўлингиз билан ва тескариси билан ҳаракат қилаётганда пастга эгилиб (7–8 марта), нафас олиш чуқурлиги ҳохиш билан.
Стулга ўтириб, навбат билан қўлларингизни кўтаринг, сўнг уларни саёз нафас олиш билан бирга бўшаштиринг (6–8 марта). Кейин – қўлларни мушт қилинг ва бир вақтнинг ўзида оёқ бармоқларини жипслаштиринг (8–10 марта), нафас олишни аста- секин секинлаштирилади.
Қаршилик билан нафас олиш газ алмашинувини меъёрлаштиришга ёрдам беради. Бунинг учун сиз бир стакан сув, сомон найча тайёрлашингиз керак. Бурундан чуқур нафас олинг ва сўнгра сомон орқали юмшоқ нафас чиқаринг. Ушбу машқни 7–10 марта такрорланг. Ётаётганда ўпкадан балғамни олиб ташлашга сиқилиш машқлари ёрдам беради. Буни амалга ошириш учун орқа билан ётиб бошланғич позицияни эгаллаб, тиззаларингизни кўкрагингизга босишингиз керак. Оёқларингизни қўлларингиз билан қучоқланг ва чуқур нафас олинг. Нафас чиқараётганда, оёқларингизни ерга туширинг. Сиз машқни йўтал билан тугатишингиз мумкин.