Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик иқтисодиёт институти нефть ва газ факультети

2-вариант. Ғалаёнлар ва ни компенсация қилиш учун динамик компенсатордан фойдаланиш мақсадга муофиқ эмас. Чунки бундай компенсаторларнинг узатиш функцияси мураккаблашиб кетганлиги учун уларни физик жиҳатдан қўлланилиши мумкин бўлмай қолади. Шунинг учун амалиётда сарфлар нисбати G_п/G_с ни бўйича коррекцияловчи каскад АРС қўлланилади (65-расм)





Суюқлик

65-расм. Пар-суюқлик иссиқлик алмаштиргичда суюқлик ҳарорат каскад
АРСнинг схемаси(ички контурда сарфлар нисбати ростлагичи билан)
3-вариант. Вазифага бўйича коррекция киритиб қувурлар оралиғидаги ҳароратни (ёки босимни) ростлашнинг каскад АРС (66-расм). Бу вариантдан фойдаланиш иситувчи буғнинг ҳарорати ёки босими тамондан кучли ғалаёнли таъсир бўлганда фойдаланиш ўринлидир. Бу ерда қувурдаги ҳарорат ёки босим оралиқ координата вазифасини ўйнайди ва улар бу ғалаёнлага нисбатан тезроқ таъсирланади.



Иситувчи буғ

Суюқлик

G_б

G_б





66-расм. Пар-суюқлик иссиқлик алмаштиргичда суюқлик ҳарорат каскад
АРСнинг схемаси(ички контурда конденсат ҳарорати ростлагичи ростлагичи билан);
а) функционал схема, б) структура схема.


4-вариант. Агар ростлашнинг жуда юқори сифати талаб этилса иссиқлик алмаштиргич атрофида технологик оқимни байпаслаш схемасини қўлланилиши мақсадга муофивқ бўлади. Бу схемада иссиқ ва совуқ оқимлар байпаслашдан сўнг аралаштирилади (67-расм). Бу ўринда қўшимча бошқарувчи таъсир – G₁ ва G₂ оқимларнинг бўлиниши юзага келади. Ҳарорат ростлагичи 1 ёрдамчи вазифасини бажаради, яъни ҳарорат ни стабиллаштиради. Асосий масала- аралашишдан сўнг ҳароратни ростлаш ростлагич 2га қўйилади. Бундай системада ни ростлашнинг сифати иккинчи контур динамикаси орқали аниқланади ва бу контурда объект деярли инерциясиз звено кўринишида бўлади. Чунки аралаштириш камерасининг кам хажмида аралаштириш жараёнининг вақт доимийси амалда нолга тенг.



Суюқлик



67-расм. Иссиқлик алмаштиргич атрофида технологик оқимни байпаслаш орқали суюқлик ҳарорати АРС. 1- иссиқлик алмаштиргичдан чиқаётган ҳарора ростлагичи,
2- аралаштиришдан сўнг суюқлик ҳароратини ростлагич.

Синов саволлари:

1. 
   Қайси параметр пар-суюқлик иссиқлик алмаштиргичлар учун ростланувчи параметр ҳисобланади?
   
2. 
   Қайси параметр пар-суюқлик иссиқлик алмаштиргичлар учун ростловчи параметр ҳисобланади?
   
3. 
   Пар-суюқлик иссиқлик алмаштиргичлар учун назорат қилиш мумкин бўлган ва мумкин бўлмаган параметрларни айтиб беринг;
   
4. 
   Пар-суюқлик иссиқлик алмаштиргичларнинг принципиал ва структура схемалари қандай кўринишга эга бўлади?
   
5. 
   Пар-суюқлик иссиқлик алмаштиргичларнинг қандай ростлаш вариантларини биласиз?