Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта таълим вазирлиги

Емирилиш- 50 % гача. 
5. 
Авария 
ҳолатида
Дарзлар ва шу билан биргаликда таянч зонасини 
кесиб утувчи чўзилувчи арматуранинг анкеровкаси; 
пайвандланган чокларда тахланган пўлатли деталли 
пластиналарнинг 
занглаши 
сабабли 
анкерлардан 
чиқиндилар чиқиши ва бошқа сабаблар, тахланган ва 
қушилган 
элементларнинг 
зўриқиши; 
йиғма 
элементларнинг 
жойидан 
силжиши; 
таянчларнинг 
қузғалиши; эгилувчи элементларда кенглиги 0,5 мм дан 
ортиқ дарзлар бўлганида фермаларнинг сиқилган 
элементларида белбоғларнинг узилиши; оғма дарзлар 
пайдо бўлган зонадаги белбоғларнинг узилиши; чўзилган 
зонадаги 
арматуранинг 
алоҳида 
стерженларининг 
узилиши; сиқилган зонада ишчи арматураларнинг буртиб 
чиқиши. Меъёрий ва лойиҳавий йиғма элементлар таянч 
юзаси кўрсаткичларининг камайиши: К>1,3 да 
(изоҳ: 1- 
илова).
4.5.2. Ғишт-тош конструкцияларини текшириш. 
Меъёрий талаблардан ва лойиҳавий ечимлардан тавсифий чекинишларни 
кўз ёрдамида ва махсус асбоблар билан аниқлайдилар. Бунда конструктив 
элементларнинг ҳақиқий ўлчамлари, деворларнинг ўзаро ва ораёпма 
конструкциялари ҳамда каркас элрментлари билан бирикув таасифи, тошли ва 
арматура,ллнган тошли консфукцияларнинг хугусий текислигида ва унга 
параллел текисликдаги деформзиия каттдлиги. плиталар балка вa 
перемичкаларнинг гаянишлюининг талаб килинган ишроитлари, пулат 
арматура ва қўйилма деталарининг ҳолати, коррозиядан зарарланиш даражаси 
аниқланади. 
Ёриқлар, дарзлар ва шу каби бузилишларнинг ўлчамларини ва уларни 
келтириб чиқарувчи сабабларни аниқлаш лозим. Нуқсонларни келиб чиқиши 
мумкин бўлган сабаблардан қуйидагиларни ажратиш мумкин: механик, 
динамик, коррозия, ҳарорат ва намлик таъсири ҳамда замин деформациясини 

---

67 
нотекислиги билан боғлиқ нуқсонлар. 
Охирги нуқсонлар деворларнинг қўшни 
участкаларидаги юкланиш даражасининг 
турлича эканлигидан (масалан: кўндаланг, 
ўз-ўзини кўтарувчи ва бўйлама юк 
кўтарувчи), ҳамда қўшни участкалардаги 
геологик шароитнинг фарқидан, пойдевор 
остидаги грунтларни ер ости сувларининг 
ёки авария оқаваларини ювиб кетишидан, 
чўкувчан грунтларнинг намланишидан 
келиб чиқиши мумкин.