Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта таълим вазирлиги


Юк кўтариш қобилияти 50% гача пасайиши


Download 2.5 Mb.
Pdf ko'rish
bet49/83
Sana23.11.2023
Hajmi2.5 Mb.
#1794898
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   83
Bog'liq
Низомов Ш Р Бино ва иншоотларни техник бахолаш

Юк кўтариш қобилияти 50% гача пасайиши.
Емирилиш 50% гача. 
4.5.3. Металл конструкцияларини диагностика қилиш 
Пўлат конструкциялар саноат биноси ва иншоотларида айниқса кўп 
ишлатилади. Металл конгтрукцияларни текшириш услуби ҚМҚ 11-23-97 
«Пўлат конструкциялар» кўрсатмаларига асосланиши лозим. Пўлат 
конструкцияларни лойиҳалаш ва бунёд этиш ўзига хос хусусиятларга эга 
бўлгани учун уларни текшириш бўйича қилинадиган ишлар темирбетон ва 
тошли элементларни текширишдан фарқ қилади. Металл элементларининг 
кесимига яқинланиши осон бўлганлиги, уларни ўлчашни енгиллаштиради. 
Текширишда авваламбор, сиқилган элементларга аҳамият бериш лозим, чунки 
уларнинг кесими юпқа деворли бўлганлигидан, аҳамиятлироқ омил 
мустаҳкамлик эмас, устиворлик ҳисобланади. Meтал конструкцияларнинг 
юқори масъулиятли элементлари узел-бирикмалари ҳисобланади. Шунинг учун 
текширишнинг бошланғич даврида лойиҳада элементнинг кесими ва 
узелларида мослик ўрнатилиши лозим. Стерженларнинг тўғри чизиқлилиги, 
бириктирув планкаларининг, айниқса сиқилувчи стерженларда мавжудлиги 
текширилиши шарт. Элементларда солқиликларнинг, айланиш бурчакларинииг 
ва силжишларнинг меъёрдан ошиши мавжудлигини текшириш керак. Барча 
ҳолларда пайванди парчинмихли ва болтли бирикмаларнн синчиклаб 
текшириш шарт. Бунда пайвандли чокларни кўз билан синчиклаб текшириш 
лозим ва шундан кейин дарзларни, юзаки ғовакликни, кесиклар, оқмалар 
аниқланиши мумкин. Пайванд чокларнинг бирикув даражаси қуйидагича 
аниқланади: назоратнинг улама-физик усули билан, бурчакли-пармалаш усули 
билан; пармалашни чокнинг ўқи бўйича диаметри чокнинг ташқи юзасидан 6 
мм кўпроқ бўлган сверло билан пармаланади. Пармаланган жойни текшириш 
лўпа ёрдамида икки марта бажарилади. Биринчи марта пармалаб бўлган заҳоти, 
иккинчи марта пайванд чокнинг чегарасини аниқлаш учун 20% ли азот 
кислотаси эритмаси суртиб чиқилади. Муҳим пайвандли бирикмаларни физик 


71 
усул билан назорат қилиш махсус жиҳозлар ва мутахассислар бўлгандагина 
амалга оширилади. Бу усуллар: рентген ва гамма нурлари билан нурлантириш; 
магнитли ва кукунли дефектоскопия; магнитографик, радиографик, 
электромагнит ва ультратовушли усуллар. Пўлат устунларни текширишда 
устуннинг технологик ўтиш жойларида ва материаллар тахлаш участкаларида 
шикастланганлигини, устуннинг пойдевордаги анкер билан махкамланганлик 
ҳолати, ҳамда балкаларнинг консолга таяниш узеллари конструкциясини чуқур 
текшириш зарур. Юқори даражада иссиқлик ажратувчи манбага яқин жойда, 
динамик юк таъсир зонасида, кимёвий агрессив муҳит ва бошқа махсус 
таъсирларга яқин жойда эксплуатация қилинадиган объектларда синчиклаб 
текшириш учун конструкцияни ажратиш лозим ва унинг маҳкамлаш 
боғламларини сақланганлигига ишонч ҳосил қилиш лозим. Конструкция ва 
бирикмалар материалларини меъёрий ва ҳисобий қаршилиги ҚМҚ 
кўрсатмаларига биноан танланади.

Download 2.5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   83




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling