‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

keng yoyish, iqtisodiy tejamkorlik, ilg'or an’analarga sodiqlik, 
O'zbekiston sportining kela ja k yulduzlari, yangi ming yillik, 
olimpiada umidlari, yuksak darajadagi uchrashuv, Vatanni sevish, 
0 ‘zbekiston shuhratini olamga yoyish, dolzarb vazifalar aniqlanib 
olindi, muammolar yechimi topildi, xalqaro minbar, marketing 
xizmati, biz tanlagan y o j, dolzarb ijtimoiy muammo kabilar.
Bu stilda jamiyatdagi ilg‘or g‘oya va fikrlami ajratib ko‘rsatib, 
unga odam lam i ishontira olish asosiy maqsad qilib olinadi.
Shunday qilib, publitsistika yuqorida tavsiflangan xususiyatlaiga 
ega bo ‘lsagina, uning oldiga qo‘yiladigan vazifalar bajarilgan b o ‘ladi.
30
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Nazorat savollari
1. Publitsistik stil nima?
2. Publitsistikaning qanday ko‘rinishlari mavjud?
3. Publitsistik stilning asosiy vazifasi nimada?
4. Bu stilda qanday vositalardan foydalaniladi?
5. Publitsistikaning qanday janrlari bor?
6. Publitsistik stilning fonetik, leksik, grammatik xususiyatlari 
qaysilar?
Tayanch ifodalar
Publitsistik — (publiqus) ijtimoiy, ommaviy 
Emotsiya - liis-hayajon
Anafora - gaplar boshida bir xil so'zning takror kelishi 
Epifora - gaplar oxirida bir xil so‘zning takror kelishi 
Epitet — o‘xshatish 
Pamflet — xalqaro mavzudagi feleton 
O k k a z io n a liz m “ ta so d ifiy y a ra tilg a n yoki b ir m a rta
ishlatiladigan so'zlar.
31
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

BADIIY NUTQ STILI
Reja:
1. Badiiy stilning o‘ziga xos xususiyatlari.
2. Badiiy stilda so'zning o ‘mi.
3. Badiiy stilning boshqa stillar bilan munosabati.
4. Badiiy stilda so‘z yaratish muammosi.
Tilning vazifadosh stillari ijlimoiy hayotning u yoki bu sohasini 
aks eltiradi, shu sohada m ehnat qilayotgan inson faoliyatining 
muayyan doirasiga mansubligi bilan farq qiladi. Badiiy stil esa 
hayotning ham m a tom onlarini qarnrab olislii bilan, barcha nutq 
stillarining unda qo‘llanishi bilan farqlanadi. Badiiy adabiyot turli 
kasb-hunar egalarining hayotini, ichki dunyosini, jam iyatdagi 
o'rnini aks cttirgani ucliun unda til va nutq vositalari o ‘ziga xos 
holatda qo‘llaniladi. Yuqorida tavsif berilgan to ‘rtta stil u yoki bu 
voqea-hodisa haqida xabar bcrish uchun xizmat qilsa, badiiy stil 
m a’lumot berish bilan birga estetik va em otsional ta ’sim i ham 
ifodalaydi. Badiiy stil liikoya, qissa, roman, she’riyat va hattoki 
kichkina janrdagi afandi latifalarida ham islilatiladi. Unda til — obraz, 
xarakter va manzaralar yaratish vositasi bo ‘lib xizmat qiladi. Barcha 
nutq stillarining o‘ziga xos so‘zlari va iboralari mavjud. Garclii, rasmiy 
va ilmiy stilda iboralar kam darajada ishlatilsa-da, ular nisbatan 
«xususiylashgan», badiiy stilda esa birinchi marta qo‘llanilayotgan 
so‘z va iboralar yozuvchi va shoirning yangi yaratgan ifodalari bo ‘lishi 
mumkin. Chunki muallif o‘zi tasvirlamoqchi boTgan manzara yoki 
shaxsni o ‘zi xohlagandek ifodalash uchun mavjud so‘zlardan 
foydalanmay, hah hech kim qo‘llamagan yangi so‘zlami yaratadi. 
Ko'rinadiki, badiiy stil turm ushni aks ettirishning maxsus shaklidir.
Badiiy nutq stili adabiy tihiing ifodalanishi boTib, ayrim hollarda 
b a ’zi m a q sa d la r b ila n b o sh q a n u tq k o ‘rin is h la rid a n ham
foydalanishga to ‘g‘ri keladi.