Zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish

 
 
6-rasm. CDMA-2000 tarmog„ining soddalashtirilgan sxemasi. 
Radioulanish darajasida BTS - tayanch stansiyalar(transiverlar) va BSCtayanch 
stansiyalar kontrollerlari ishtirok etadi va o„zlari uchun an‟anaviybo„lgan funksiyalarni 
bajaradi. Tayanch tarmog„i darajasi quyidagi elementlardan iborat: • PCF (ingl. 
PacketControlFunction) - paketli uzatishni boshqaruv markazi; • PDSN (ingl. 
PacketDataServiseNode) - paketli ma‟lumotlarni uzatishga xizmat qiladigan tugun. Bu 
tugunlar paketli kommutatsiya jarayonida qatnashishadi. • MSC– mobil kommutatsiya 
markazi:GPRStarmoqlaridagi kabi simli tayanch tarmog„i hisoblanib, radioulanish 
tarmog„i va umumiy ulanish turg„un tarmoqlari oralig„idagi bog„lovchi tugun 
hisoblanadi.MSCmarkazi kanalli kommutatsiya yordamidaulanishni ta‟minlaydi. 
Tarmoqning quyidagi tugunlari esa,o„zlarining an‟anaviy funksiyalarini bajarishadi: • 
AAA -avtorizatsiya, autentifikatsiyava hisob markazi; • HLR- uy abonentlari registri; • 
VLR -mehmon abonentlar registri. CDMA-2000 tizimlarining arxitekturasi tahlil 
qilinganda, PDSN - ma‟lumotlarni paketli uzatish tayanch tarmog„i UMTS tarmog„idagi 

---

SGSN tuguni o„rniga ishlatilishini ko„rish mumkin. Yana bir farq shundaki,CDMA-2000 
tizimida AU lar mobilligini boshqarish uchun UMTS kabi HLR registri emas, balki 
MobileIP protokolining kengaytirilgan versiyasi ishlatiladi (ya‟ni, IP- protokoli bilan 
moslashtirilgan). Bu esa, yangi mobil aloqa tarmoklarini, asosan, mobil Internet ilovalari 
va xizmatlariga yo„naltirilganligini hisobga olganda, CDMA2000 tizimlarining shubxasiz 
avzalligi hisoblanadi. Shu bilan birga, UMTS va CDMA-2000 tizimlarida ommaviy 
foydalanish telefon tarmoqlariga va ma‟lumotni paketli uzatish tarmoqlariga ulanishda 
o„xshashlik mavjud. FOMA standarti.FOMA (ingl. Freedom of Mobile Multimedia 
Acces) Yaponiyaning NTT DoCoMo sotali aloqa operatori tomonidan taqdim etilayotgan 
3G xizmatlari uchun W-CDMA texnologiyasiga asoslangan standartning savdo belgisi 
hisoblanadi. Hozirgi vaqtda NTT DoCoMo kompaniyasi «pastga» kanalda 7,2 Mbit/s 
«yuqoriga» kanalda 5,7 Mbit/s gacha ma‟lumot uzatish tezligini ta‟minlovchi “O„ta tez 
FOMA” (ingl. FOMA High-Speed) nomini olgan HSPA xizmatlarini taqdim etmoqda. 
Umuman, o„zining texnik xarakteristikalari bo„yicha FOMA standarti UMTS standartiga 
juda yaqin. TD-SCDMA standarti.TD-SCDMA (ingl. Time Division-Synchronous Code 
Division Multiple Access) bu bir eltuvchi chastotali, vaqt bo„yicha duplekslovchi CDMA 
texnologiyasi asosidagi uchinchi avlod tizimlarining“Xitoy” varianti hisoblanadi. 
Standart 2006 yilda Xitoy telekommunikatsiya sanoatiniqo„llab-quvvatlash va CDMA-
2000, W-CDMA texnologiyalari patentlari uchunto„lovlardan xoli bo„lish maqsadida 
ishlab chiqilgan va rasmiy qabulqilingan.