Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент Педиатрия тиббиёт институти

Ошқозон ва 12 бармоқ ичакнинг яра касаллиги. 
 
 
Асосий ҳолатлар 
 
6 ёшгача яра қиз болаларда ҳам, ўғил болаларда ҳам бир частотада 
аниқланади (12 бармоқ ичак ва ошқозондаги бир хил локализация билан). 
6 ёшдан катта болаларда яралар кўпроқ ўғил болаларда ва асосан 12 бармоқ 
ичакда қайд этилади. 
Яралар этиологиясида 90% ҳолатда Helicobacter pylori етакчи роль уйнайди. 
Тахминан 5-10% дуоденал яралар ва 30% ошқозон яралари бошқа 
этиологияга эга бўлади. 
Хавф омиллари 
 
Асосий: Helicobacter pylori, аспирин (НЯҚП), чекиш. 
Қўшимча: гиперсекреция ҳолати (Золлингер-Элисон симптоми), парҳезнинг 
бузилиш, парҳездаги яримтўйинмаган ёғ кислоталарининг етишмовчилиги 
(ёки умуман бўлмаслиги), ошқозон ва 12 бармоқ ичак шиллиқ пардасининг 
вируслар билан (оддий герпес, ЦМВ) жароҳатланиш, эмоционал ва руҳий 
стресслар, наркотиклар. 
Тахминий 
омиллар: 
эркак 
жинси, 
ирсият, 
қон 
гуруҳи 
О, 
кортикостероидларни қабул қилиш, нотўғри овқатланиш. 
Диагностикаси 
 
Ошқозон ярасининг типик сипмтомлари: эпигастрал соҳадаги оғриқ 
ёки диспепсия, оғриқнинг минимал бўлиши ёки оч қоринда умуман 

---

63 
бўлмаслиги; оғриқнинг ритмиклиги овқатдан сўнг 5-15 минутдан кейин 
пайдо бўлади ва ошқозон овқатдан озод бўлмагунча (табиий йўл билан ёки 
қусиш ёрдамида) давом этади; оғриқ орқа куракка ва чап юқори квадрантга 
беради, беморлар овқат ейишдан сақланишади, озиб кетади. 
 
12 бармоқли ичак ярасининг типик симптомлари: эпигастрал 
соҳадаги оғриқ ва диспепсия; оғриқ - «оч», «кемирувчи», «зирқираган»; 
овқат, сут, антацидлар қабулидан кейин оғриқ қолади ва 1-1,5 соатдан кейин 
яна такрорланади, орқа куракка оғриқ беради, беморлар тез-тез «овқатланиб 
олишади» - ортиқча вазн пайдо бўлади. 
