Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

 
5. Ichma-ich joylashgan siklik jarayonlar va ikki o‘lchovli 
massivlarga doir misollar.
10.5.1-misol. N, M butun sonlar va elementlari ixtiyoriy sonlardan iborat 
bo‗lgan A(N,M) o‗lchovli massiv berilgan. Massiv elementlarining 
yig‗indisini toping.
10.5.2-misol. N, M butun sonlar va elementlari ixtiyoriy sonlardan iborat 
bo‗lgan A(N,M) o‗lchovli massiv berilgan. Shunday elementni topingki, u 
satrda eng kichik va ustunda eng katta element bo‗lsin (egar nuqta).
10.5.3-misol. Sonlarni quyidagi ko‗rinishda chop eting: 
1 
1 2 
1 2 3 
1 2 3 4 
1 2 3 4 5 
1 2 3 4 5 6 
1 2 3 4 5 6 7 
1 2 3 4 5 6 7 8 
1 2 3 4 5 6 7 8 9 
10.5.4-misol. Sonlarni quyidagi ko‗rinishda chop eting: 
1 
1 2 
1 2 3 
1 2 3 4 
1 2 3 4 5 
1 2 3 4 5 6 
1 2 3 4 5 6 7 
1 2 3 4 5 6 7 8 
1 2 3 4 5 6 7 8 9 

---

71 
10.5.5-misol. N, M butun sonlar va elementlari ixtiyoriy sonlardan iborat 
bo‗lgan A(N,M) o‗lchovli massiv berilgan. Massiv elementlarining har bir 
satrlar bo‗yicha yig‗indisini toping.
10.5.6-misol. N, M butun sonlar va elementlari ixtiyoriy sonlardan iborat 
bo‗lgan A(N,M) o‗lchovli massiv berilgan. Massiv elementlarining har bir 
ustunlar bo‗yicha yig‗indisini toping.
10.5.7-misol. N, M butun sonlar va elementlari ixtiyoriy sonlardan iborat 
bo‗lgan A(N,M) o‗lchovli massiv berilgan. Massiv elementlarining har bir 
satrlar bo‗yicha yig‗indisini va yig‗indilarning eng kattasini toping.
10.5.8-misol. N, M butun sonlar va elementlari ixtiyoriy sonlardan iborat 
bo‗lgan A(N,M) o‗lchovli massiv berilgan. Massiv elementlarining har bir 
ustunlar bo‗yicha yig‗indisini va yig‗indilarning eng kichigini toping.
10.5.9-misol. N, M butun sonlar va elementlari ixtiyoriy sonlardan iborat 
bo‗lgan A(N,M) o‗lchovli massiv berilgan. Massiv elementlarini quyidagacha 
to‗ldiring (masalan, N=4, M=4):
1 2 3 4
8 7 6 5 
9 10 11 12 
16 15 14 13 
10.5.10-misol. N, M butun sonlar va elementlari ixtiyoriy sonlardan 
iborat bo‗lgan A(N,M) o‗lchovli massiv berilgan. Massiv elementlarini 
quyidagacha to‗ldiring (masalan, N=4, M=4):
1 2 3 4 
12 13 14 5 
11 16 15 6 
10 9 8 7 
Adabiyotlar 
1. Gerbert Shildt. Polnыy spravochnik po JavaTM Java SETM 6 
Edition. 7-ye izdaniye. Izdatelskiy dom «Vilyams». Moskva-Sankt-Peterburg-
Kiyev, 2007. 
2. Stefan R. Devis. Programmirovaniye na Microsoft Visual Java++. – 
M.:Izd.otdel «Russkaya Redaksiya».1997g. 376 st. 
3. Sattorov A., Kurmanboyev B. Informatika va hisoblash texnikasi 
asoslari. O‗qituvchi, T., 1989. 

---

72 
JAHON IQTISODIYOTI VA DIPLOMATIYA UNIVERSITETI
FORTRAN, ALGOL-60, BASIC, PL/1, PASCAL, C++, 
DELPHI, JAVA TILIDA PROGRAMMALASH 
BIRINCHI QISM 
O’QUV QO’LLANMA 
Muallif: A.Sattorov 
Muharrir: G. Islamova 
Original-maket: A. Ryaxov
Nashrga taqdim etilgan materiallar, ularda keltirilgan faktlar, atoqli otlar va 
boshqa ma‘lumotlar, shuningdek, nashrga taqiqlangan ma‘lumotlarni oshkor 
qilish uchun nashr mualliflari javobgar 
Format 84x108 1/32. Hajmi 4,5 b.t. 
Adadi 100 
JIDUda chop etilgan 
100113, Toshkent, Mustaqillik ko‘chasi, 54.