Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти “бино ва иншоотлар қурилиши” факультети

Ригелни биринчи гуруҳ чегаравий ҳолатлар бўйича ҳисоблаш
Ригелнинг кўндаланг кесим ўлчамларини аниқлаймиз. Ригелнинг олдин қабул қилинган (b_рxh_p=30x60 см) кўндаланг кесим ўлчамларига аниқлик киритамиз.
Темирбетон конструкцияларини лойиҳалаш тажрибасига асосланиб, тўсинларни ҳисоблашда пластик шарнирларда дарзлар ҳосил бўлишини чегаралаш учун, тўсиннинг баландлигини аниқлашда шарт бажарилишини таъминлаш лозим, у ҳолда , 4.1 жадвалдан [6] _m=0,289 ни аниқлаймиз.
Ригелнинг ишчи баландлиги
=56,41 см
Ригел кесимининг баландлиги h_p=60 см, эни эса b_p=0,5h_p=0,5*60=30 см деб қабул қиламиз. Арматурани икки қатор жойлаштирилганда кесимнинг ишчи баландлиги h₀=h-a=60-6=54 см.
Ригел мустаҳкамлигини нормал кесим бўйича ҳисоблаш
Бўйлама арматуранинг талаб қилинган кўндаланг кесим юзасини аниқлаймиз:

• 
  четки оралиқларда М₁=468,997 кНм бўлганда
  

Бўйлама арматура кўндаланг кесимининг юзаси:
=29,56 см²
Четки оралиқларда 432А-III A_s=32,168см² бўлган арматураларни қабул қиламиз.
- оралиқ таянчларда М₁=М₂=239,284 кНм бўлганда

Оралиқ таянчлар учун 232А-III, A_s=16.02см²
Иккинчи таянч ва бошқа оралиқ таянчларда =336,771 кНм;

Қабул қиламиз: 228А-III+212А-III, A_s=12,32+2,26=14,58 см²
Унификациялаш мақсадида бошқа таянчларда ҳам 228А-III+232А-III арматурани қабул қиламиз. Ригель оралиғининг ўрта қисмида ҳамда юқори зонасида конструктив талабларга кўра 212А-III арматурани ўрнатамиз. Унинг юзаси A_s=2,26 см² тенг.
Ригелни қия кесимлар бўйича ҳисоблаш
Қирқувчи кучнинг максимал қиймати:

• 
  В таянчнинг чегарасида ўнгдан Q_В^пр=413,58 кН, чапдан Q_В^лев=484,477 кН;
  
• 
  С таянчнинг чегарасида Q_С^пр=Q_С^лев= -413,58 кН.
  

Қия кесимнинг ригел бўйлама ўқига проекцияси «С» аниқлаймиз:
В таянчнинг чегарасида чапдан, _f=_n= 0 бўлганда
В=_b2R_btbh₀²=21,23054²(100)=209,952 кН/м;
бу ерда: коэффициент _b2=2 оғир бетон учун.
Ҳисобий кесимда бетон қабул қиладиган кўндаланг куч Q_В=Q_sw=Q/2 яъни кўндаланг стерженлар қабул қиладиган кучга тенг деб ҳисоблаб, қия кесимнинг узунлигини аниқлаймиз.
С= 84,67<2h₀=108 см;
Шунинг учун С=85 см. деб қабул қиламиз. У ҳолда бетон қабул қиладиган кўндаланг зўриқишлар Q_b= 247 кН;
Стерженлар қабул қиладиган кўндаланг зўриқишлар
Q_sw=Q-Q_b=484,477-247=237,477 кН;
Кўндаланг стерженларга тўғри келадиган ригелнинг бирлик узунлигидаги ҳисобий зўриқишлар
q_sw= =2793,847 Н/см
q_sw=2793,847> =1080 Н/см
q_sw=2793,847>1080 Н/см демак шарт қаноатлантирилди.
Кўндаланг стерженларнинг минимал қиймати бўйлама арматураларга пайвандланиш шартидан аниқланади. Бўйлама арматуранинг диаметри d=32 мм. Кўндаланг арматураларнинг диаметрини d_sw=8 мм A_s=0,503 см²A-III классдаги арматура қабул қиламиз.
Ригелдаги каркаслар сони n=2 та яъни A_sw=nA_sw=20,503=1,06 см²
Кўндаланг стерженлар қадами
S= 13.47см;
Конструктив талабларга кўра (5.27 банди [1]) ригелнинг баландлиги 450 мм дан ортиқ бўлганда, кўндаланг стерженларнинг қадами S= h= 60=20 см дан ошмаслиги керак.
Таянчдан l масофагача бўлган таянч олди участкаларида l= l_р= 600=150 150 см масофада кўндаланг стерженлар қадам s=20 см деб қабул қиламиз.
Оралиқнинг ўрта қисмида таянчдан l= l_р= 600=300 см масофада кўндаланг стерженлар қадами s= h= 60=45 см. Кўндаланг стерженлар қадами 40 см ёки 15d дан ошмаслиги керак (бу ерда d-бўйлама стерженларнинг диаметри). У ҳолда 15d=153.2=48см. Ўрта участкаларда кўндаланг стерженлар қадамини S=30 см деб қабул қиламиз.
Қия кесимнинг мустаҳкамлик шартини текширамиз:
Q=4844770,3_b2_w1_b1R_bbh₀=0,31,05450,983173054(100)=856417 Н;
h₀=h-a=60-6=54см
Шарт қаноатлантирилди, қия кесимнинг мустаҳкамлиги таъминланди.
бу ерда: _w1=1+5_w=1+56,1540,00177=1,0545; =6,154;

(коэффициент =0,01 - оғир бетон учун)