Ўзбeкистон рeспубликаси

Боғланиш тенгламасининг аниқлигига статистик баҳо бериш учун аппроксимациянинг ўртача хатолиги (?) қў1лани1ади:

н
¹ _.з. (20)
Регрессиянинг назарий чизиғи (тенгламадан ҳисобланган) ҳақиқийсидан (эмпирик) камроқ оғса аппроксимациянинг ўртача хатолиги шунчалик кам бў1ади. Бу эса боғ1аниш тенгламасининг шакли тўғрилигидан далолат беради. Бизнинг мисолда у 0,0364 ёки 3,64% га тенг. Иқтисодий ҳисоб-китобларда 5-8% гача хатоликка йў1 қўйи1иши мумкинлигини ҳисобга олсак, ушбу тенглама ўргани1аётган боғ1анишни етарлича аниқ ифодалайди деган хулосага келиш мумкин. Бундай катта бў1маган хатолик билан ушбу тенглама бўйича рентабеллик даражасини олдиндан тахмин қилиш мумкин.
Корреляциянинг кўп миқдорли коэффисиентлари ва детер- минациялар катталиги орқали боғ1аниш тенгламасини тў1ароқ муҳокама қилиш мумкин. Бизнинг мисолда, охирги қадамда фи — 0,92 ва Д — 0,85 га тенг. Демак, рентабеллик вариацияси
ўрганилаётган омиллар ўзгаришига 85%, ҳисобга олинмаган омиллар ўзгаришига эса 15% боғлиқ экан. Демак, ушбу тенгламани амалий мақсадда қў11аш мумкин.

Д) Корреляцион таҳлил натижаларини амалиётда қўллаш методикаси

Барча параметрлар бўйича текширилган регрессия тенгламасинидан қуйидагича фойдаланиш мумкин:

• 
  хўжа1ик фаолияти натижаларини баҳолаш учун;
  
• 
  омиллами натжавий кўрсаткичлами ошишига таъсирини ҳисоблашда;
  
• 
  ўргани1аётган кўрсаткичлар даражасини оширишда захиралари ҳисоблашда;
  
• 
  унинг миқдорини режалаш ва тахмин қилишда.
  

Бор имкониятлардан келиб чиққан ҳолда корхонанинг хc жалик фаолияти натижаларини баҳолашда натижавий кўрсаткичнинг ҳақиқий қийматлари кўп миқдорли регрессия тенгламаси асосида аниқланган назарий (ҳисобланган) кўрсаткичлари билан таққослаш орқали амалга оширилади. Бизнинг мисолда (13-жадвалга қаранг) №1 корхонада материал унуми (х ) — 2,4 сўмни, жамғарма унуми (<з)

• 
  80 тийинни, меҳнат унумдорлиги (х3) — 8 минг сўм.ни, айланма маб1ағламинг айланиш давомийлиги _(<4) — 25 кун, энг юқори сифатли маҳсулотнинг солиштирма оғифлиги (х,) — 25% ни ташкил қилади. Бундан ушбу корхона учун рентабелликнинг ҳисоблаш даражаси қуйидагича
  

Й -- 0,49 + 3,6-5 2,4 + 0,09 80 +1,02 8—0,122 -25 + 0,052 25 = 22,86%
У 0,36% га ошиб кетяпти. Корхона ўз имкноятларидан жуда ёмон фойданмоқда деган хулосага келиш мумкин.