Збекистон республикасининг

494-модда. Корхонага мулк ҳуқуқининг бошқа шахсга ўтиши
Корхонага мулк ҳуқуқи бу ҳуқуқ давлат рўйхатидан ўтказилган 
пайтдан бошлаб сотиб олувчига ўтади.
Сотиб олувчининг корхонага мулк ҳуқуқини рўйхатдан ўтказиш, 
башарти корхонани сотиш шартномасида бошқача тартиб назарда 
тутилган бўлмаса, корхона сотиб олувчига топширилганидан сўнг 
бевосита амалга оширилади.
Корхонани сотиш шартномасида корхона ҳақи тўлангунича 
ёки бошқа ҳолатлар юз бергунча сотувчининг сотиб олувчига 
топширилган корхонага мулк ҳуқуқи сақланиб қолиши назарда 
тутилган ҳолларда сотиб олувчи мулк ҳуқуқи ўзига ўтгунча 
топширилган корхона таркибига кирадиган мол-мулкни мулкий 
мажмуа сифатида корхона фаолиятини таъминлаш учун зарур 
даражада тасарруф қилишга, шунингдек ҳуқуқлардан фойдаланишга 
ҳақли бўлади.
Корхонага бўлган мулк ҳуқуқининг бошқа шахсга ўтиши, мулк 
ҳуқуқининг вужудга келишининг умумий қоидаларидан фарқли ўлароқ, 
муҳим хусусиятларга эга. Бундай хусусиятлар қуйидагилардан иборат:
биринчидан, мулк ҳуқуқининг бошқа шахсга ўтиш пайти шартнома 
билан белгиланиши мумкин, бироқ у ҳар қандай ҳолатда ҳам давлат 
рўйхатидан ўтказиш билан боғлиқ;
иккинчидан, мулк ҳуқуқи вужудга келиши корхона ҳақини тўлаш 
ёки шартномада белгиланган корхонанинг самарали фаолият юритиши, 
қарзларнинг қопланиши ва шу каби бошқа ҳолатлар билан бевосита 
боғлиқ қилиб қўйилиши мумкин;
учинчидан, мулк ҳуқуқининг вужудга келиши корхонани топшириш 
билан боғлиқ бўлмасдан, қоида тариқасида, корхона топширилганидан 
кейин амалга оширилади;

---

203
тўртинчидан, мулк ҳуқуқи вужудга келишидан олдин узоқ вақт 
ўтиши мумкин, бу вақт ичида эса корхона топшириш далолатномаси 
асосида сотиб олувчида бўлиши ва у томондан мулкий ҳуқуқларсиз 
фойдаланилиши мумкин; бундай босқичда сотиб олувчининг ваколат 
доираси мулкдор ҳуқуқларидан ҳам кўпроқ ҳисобланади: у фақат 
топширилган мол-мулкни тасарруф қилиш билан боғлиқ мақсадли 
битимлар тузишга ҳақли, яъни ишлаб чиқариш жараёнида фойдаланиш, 
солиқ тўлаш ва бошқа харажатлар қилиш эвазига фойда олиш, бинобарин, 
сотиб олувчи бундай вақт ичида корхонанинг ишчанлик ҳолатини 
қўллаб-қувватлаш учун бошқа зарур харажатларни амалга оширишга 
ҳам ҳақли, бироқ шартномани бекор қилиш ёки уни тузишдан бош 
тортиш ҳолларида у мулкнинг титул эгаси сифатида етказилган зарарни 
қоплашни талаб қилиши мумкин.