‘zbekiston respublikasj o liy va ‘rta maxsus ta’lim V a zir lig I

Shu o'lkaning kaptari,
Maqtoviga yetm aydi 
Shoiriaming daftari.
Bu o'lkaning ustida 
Quyosh ham ko 'proq kezar.
Qorii, sovuq izg'irin 
Juda kamdan-kam esar.
Shunga ko ‘ra deydilar:
Serquyosh 0 ‘zbekiston:
Baxtiyor bu zamonda 
Yashnagan bog*u b o fston.
0 ‘zbek xalqi orasidan yetishib ch iq q an qaysi b ir qalam sohibi b o rk i, 
u o ‘z ona diyori — 0 ‘zbekiston haqida s h e ’r yozm agan b o ‘lsin?! B u n d a , 
eng aw alo , H am id Olimjon va Oybek sh e’rlari xotiram izga keladi. H a m id
Olim jon m eh n at bilan yuksalayotgan ulug‘v o r o'lk aning milliy qiy ofasin i 
chizib bergan b o ‘lsa, Oybek ilm-fanga to m o n intilgan diyom ing p o e tik
obrazini kashf etadi, zafar Diyorda esa, b u m avzu tabiat go‘zalligi-yu , 
boyligi bilan um um lashm a obraz sifatida ja m o l ko'rsatadi.
Ana shunday katta iste’dod egasi Z a fa r D iy o r 1912 yilda N a m a n g a n
viloyatining hozirgi Chust tumani, Sam soqtepa qishlog‘ida kambag‘al d e h q o n
oilasida tug‘ildi. 1916 yilda zafarlar oilasi T o sh k e n t shahriga ko‘chib k e la d t 
Zafam ing otasi dalada, onasi esa bosm axonad a m eh n at qiladilar.
1927 
yilda Z afar toliqsiz o ‘rta m ak tab ni bitiradi va S am arqand dag i 
N arim onov nom li pedagogika texnikum iga o ‘qishga kiradi. T ex n ik u m d a 
ko‘proq ilm -fan sirlaridan bahram and b o ‘lishga harakat qiladi. U n in g
dastlabki she’riy m ashqlari shu bilim yurti d evo riy ro‘znom asi sahifalarida 
ko‘rina boshlaydi.
Yigirmanchi yillar oxiri va o ‘ttizinchi y illa r boshlarida uning y o s h la r
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

gazeta va jumallarida ilk sh e ’rlari chop etila boshlandi. Zafar Diyoming birinchi 
s h e ’ri yosh shoirlam ing «Q urilish kuylari» degan to ‘plam ida bosilib chiqdi. 
K o ‘p o ‘tmay, uning b irin c h i sh e’rlar to‘plami h a m «Qo‘shiqlar» nom i 
bilan 1933 yilda n ash r etild i.
Yosh shoir 1933 yilda bilim yurtini muvaffaqiyatli bitirgach, o ‘qituvchi 
b o ‘iib ishlay boshladi. Bu ho l uning maktab va bolalar hayoti bilan yaqindan 
tanishishida, yosh avlod h ayoti haqida yozadigan asaríarining hayotiy, puxta 
b o ‘lishida ijobiy rol o ‘ynaydi. U ning bunday ruhdagi she’r, hikoya va ocherklari
1928 yildan boshlab m atbviot sahifalarida tez-tez bosilib turdi.
1934 yilda Z afar D iy o r Sam arqanddan Toshkentga qaytadi va hozirgi 
«Tong yulduzi» gazetasida adabiy xodim, keyinroq ro ‘znom aning m as'u l 
kotibi b o ‘lib ishlaydi. S h u b ilan birga u hozirgi T oshkent davlat pedagogika 
universitetining til va adabiyot fakultetiga kirib, o ‘qishni davom ettiradi. 0 ‘zbek 
h am d a qardosh xalqlar yozuvchilarining asarlarini q u n t bilan o ‘rganadi. 
Z afar Diyor kich k in to y lar u ch u n sh e'rlar yozar ekan, izlanish, o ‘qish, 
o'rganish zarurligini d ild a n his etadi. «Bolalar u ch u n asar yozishni m en 
o ‘zim u ch u n ju d a qiyin va m as'uliyatli vazifadeb bilam an. Bu m as'uliyatli 
vazifaning uddasidan ch iq ish uchun tinmay ijodiy izlanishdaman».
0 ‘sha yillari gazetada Z afar Diyor bilan birga ishlagan yozuvchi Hakim 
N a z ir o ‘z esdaliklarida sh u n d ay yozadi: «M en Z afam i o'ylasam uni nuqul 
s h o d -h u rra m b o la la r q u rs h o v id a , quvnoq c h e h ra s id a n n u r tara lib , 
sertabassum lab larid a n s h e 'r durdonalari y orilay otg and ay k o ‘ram an. 
C hindan am u botalarga ju d a yaqin edi. M aktablar va bolalar uylarida, 
kutubxona va bog‘c h a la rd a bot-bot bo‘lar, yosh kitobxonlarga yangi-yangi 
s h e 'rla rin i bolalarcha m ulo y im , sodda, shirali ovoz bilan o ‘qib berar, 
ayrim she'rlarin i y o d d a n ju d a o ‘xshatib deklam asiya qilar, bolalarga ham
s h e 'r o ‘qitib eshitardi. S h u n d a u o'zining qaysi s h e 'rla ri bilan bolalar 
k o ‘rigidan yaxshi o ‘tg a n in i, qaysi she' rini ko‘proq sevib qolganlarini ko‘rar, 
bolalarga yoqtirish u c h u n qanday she'rlar yozish lozimligini fahmlab olardi. 
«Biz bolalarga nuqul o ‘rgatibgina qolmay, ulardan o ‘rganib ham turishim iz 
kerak», derdi.
Zafar D iyor 1935 yilda dastlabki m ashhur asarlaridan biri bo'lgan 
« M ash in ist* d o s to n in i y a ra td i. D o sto n d ag i A s h u r o b ra zi b ax tiy o r 
yoshlam ing fazilatlarini um um lashtirishga bag‘ishlangan.
Kasb-xunar m ak tab id a o ‘qish Ashumi hunarli qilish bilan birga, uning 
o ngi va tushunchasini h a m o ‘stiradi. U vatanga sadoqatli, h ar doim olg‘a 
intiluvchi ilg‘o r y o sh lard a n biri bo‘lib yetishadi. Shuning uchun doston 
qahram oni o ‘z u m rini V atan yo‘liga tikishga tayyor turadi: