Ўзбекистон ўз истицлол ва тарацциёт йўлимиз — бу гул билан цопланган йўл эмас, бу тоталитаризм меросидан халос бўлиш ва покланиш, мафкура вийлик иллати етказган зиён-зацматларни бар тараф этишнинг цийин, узоц давом этадиган йўлидир

1 Ислом Карнмов. 
Бунёдкорлик йўлидан. Асарлар, 4-жилд, Т., «Ўзбе- 
кистон», 1996 й„ 158-6.
109 t t l

---

ЎЗБЕКИСТОН ЙЎЛИ
ҳотларга янги туртки бериш, уларнинг устувор йуналиш- 
лариға аниқлик киритиш зарурати туғилди.
Ислом Каримов ўз маърузасида сиёсий соҳа, давлат ва 
жамият қурилиши бўйича қатор вазифаларни қўйди, улар- 
нинг устувор йўналишларини белгилади. Бу вазифаларни 
амалга ошириш мамлакатда ислоҳотларни янада чуқур- 
,чаштириш ва ўтиш даврининг давом этаётган босқичини 
муваффақиятли якунлаш имконини берарди. Давлатимиз 
раҳбари қуйидаги устувор йўналишларни ажратиб, мам- 
лакатни ривожлантириш стратегиясининг мазмун-моҳи- 
яти XXI аср арафасида ва унинг дастлабки йилларида ни- 
малардан иборат бўлиши лозимлигини кўрсатди.
«Биринчи устувор йўналиш — мамлакат сиёсий, иқги- 
содий ҳаётини, давлат ва жамият қурилишини янада эр- 
кинлаштириш»1.
Биринчи йўналиш доирасида сиёсий соҳани, давлат 
қуршшнш ва фуқаролик жамиятини шакллантириш жа- 
раёнларини, иқтисодий соҳани янада эркинлаштириш 
бўйича аниқ вазифалар қўйилди. Масалан, улар орасида 
сиёсий соҳани эркинлаштиришга қаратилган жамиятда 
манфаатлар ва қарама-қарши кучлар ўртасцца мувозанат- 
ни таъминлайдиган кучли механизмларни шакллантириш 
зарурлиги, давлат ва жамият қурилиши борасида эса ҳоки- 
мият ваколатларини нодавлат ва жамоат ташкилотларига, 
фуқароларни ўзини ўзи бошқариш органларига босқич- 
ма-босқич ўтказа бориш ёки бошқа бир соҳа — иқгисоди- 
ётни янада эркинлаштириш борасвда унинг барча тар- 
моқларида хусусий мулк миқесларини кенгайтиршд, мулк- 
дорларнинг мавқеи ва ҳуқуқларини мустаҳкамлаш каби 
вазифалар 6opl
«Иккинчи устувор йўналиш — жамият маънавиятини 
янада юксалтиришдан иборат»-. Чунки, Президентимиз 
таъкидлаганидек, «эркин фуқаро маънавиятики, озод шахс- 1
2
1 Ислом Каримов. Биз келажагамизни ўз қўлимиз билан қурамиз. 
Асарлар, 7-жилд, Т., -еЎзбекистон», 1999 й., 379-6.
2Ўша асар, 380-381-6.
1
Ўша асар, 381-6,
шт
п о

---

ИСЛОҲОТЛАҒНИНГ АСОСИЙ КОНЦЕПЦИЯЛАРИ
ни шакллантириш масаласи олдимизда турган энг дол- 
зарб вазифадир»1. Ушбу йўналиш Ислом Каримовнинг ис- 
лоҳотлар назариясида энг марказий ўринлардан бирини 
эгаллаб келади. У ислоҳотларни муваффақиятли амалга 
оширишнинг, инсон омилини фаоллаштиришнинг асо- 
сий шартларидан ҳисобланади.
Ислоҳотларнинг дастлабки босқичида эски тизимни 
қайта қуриш буйича ташкилий ишларни бошлаб юбориш, 
янги тизимнинг ҳуқуқий асосларини яратишга қаразил- 
ган қатор қонунлар қабул қилиш ҳам мумкин. Аммо ис- 
лоҳотларнинг амалий одимлэри, муваффакдяти бу жа- 
раённи халқ қанчалик қўллаб-қувватлашига. унда фаол 
нштирок этишига, ҳар бир фуқаро эса Ўз шахсий манфа- 
зтларини мамлакат. халқ манфаатлари билан уйғунлаш- 
гира олишига боғлиқ.
«Учинчи устувор йўналиш - кадрлар масаласи»2. Пре- 
зидент Кадрлар тайёрлаш миллий дастурини амалга оши- 
риш стратегик мақсадларимиз - фаровон, қудратли, де- 
мократик давлат, эркин фуқаролик жамияти барпо этиш- 
нинг асоси бўлмоғи керак, деб ҳисоблайди3.
«Тўртинчи устувор йўналиш - халқ турмуш даражаси- 
нинг изчил ва барқарор ўсиши аҳолини янада кучли иж- 
гимоий ҳимоя қилишни ифода этади»>.
«Бешинчи устувор йўналиш — бу иқтисодиётда тарки- 
бий ўзгаришларни таъминлашдир».
«Олтинчи устувор йўналиш — жамиятдаги барқарор- 
лик, тинчлик, миллатлар ва фуқаролараро тотувликни, 
сарҳадларимиз дахлсизлигини. мамлакатимиз ҳудудий ях- 
питлигини таъминлашпан иборат»4.
Таъкидлаш жоизки. ислоҳотлар концепциялари ва 
умумий назарияси доирасида ҳар бир Йўналиш бўйича 
кўтарилган масалалар. қўйилган вазифалар юзасидан ав- 
вал ҳам фикр ва мулоҳазалар билдирилган, уларнинг баъзи- *
i
1 Ўша асар, 381-6,
- Ўша асар, 381-6,
5 Ўша асар, 382-6,
■
Ўша асар. 382-6.
i i 1 '\\\%

---

ЎЗБЕКИСТОН ЙЎЛИ
лари аллақачон ҳаётга татбиқ этила бошлаган эди. Эндиги 
вазифа эса ислоҳотларни чуқурлаштиришдан иборат эди.
Шу сабабдан Ислом Каримов биз учун бу ишлар янги- 
дик эмаслигини, гап ислоҳотлар моҳиятини янада теранроқ 
идрок этиб, уни чуқурлаштириш, энг муҳим устувор йўна- 
лишларни муайян шароитларда рўёбга чиқариш ҳақида 
бораётганини таъкидлайди'. Муаллиф шу борада белгилан- 
ган вазифаларни бажариш бўйича мавжуд камчиликлар- 
ни танқидий баҳолаб, бартараф этишга, диққат-эътибор- 
ни, имкониятдарни қатор омилларга қаратишга ундайди:
- қонун асосида яшашни ўрганишга; аҳолининг сиё- 
сий фаоллиги ҳамон суст эканлигини, эски андозалардан 
тўлиқ қутула олмаётганимизни эътироф этиб, сиёсий ма- 
даниятни юксалтиришга чақиради; одамларни марказда 
ва жойларда сайланган ҳокимият уларнинг муаммолари- 
ни қай тарзда ҳал этаётгани ва истиқболини беягшгаётга- 
нидан хабардор этиш лозим, деб ҳисобдайди;
- жамиятни демократлаштнришни чуқурлаштириш 
йўлида партиялар, ноданлат ва жамоат ташкшютларини 
мустаҳкамлашга;
- аёллар ва ешларнинг мавқеини янада юксалтиришга;
- фарзандларнинг баркамол руҳий дунёси учун, улар- 
нинг маънавий-ахлоқий етук, жисмонан соғлом бўлиши 
учун кдйғуришга чақиради.
Давлат бошқаруви тизимидаги камчилик, муаммолар- 
ни таҳлил қилиб, уларни ечиш учун қатор масалаларга эъти- 
бор қаратади (уларни тўлиқ келтириш мақсадга мувофиқ):