Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi berdaq atíndaǵÍ qaraqalpaq mámleketlik universiteti qol jazba huqıqında udk : 94. Orazímbetova roza murzambetovna sh. SeyitovtíŃ «xalqabad»

Tuwısqanlıq qarım-qatnastı bildiretuǵın sózler. Sh.Seyitovtıń «Xalqabad» romanında túrkiy tillerine ortaq tuwısqanlıq qarım-qatnastı bildiretuǵın sózler de ushırasadı. Bul toparǵa kiriwshi sózlerdi úsh bólimge ajıratıp qaradıq:
a) qanǵa baylanıslı tuwısqanlıq atamalar: Aǵa: - Mınań qarań, Berdikárim aǵa, men bunıń Evropasın gezgen adamman, Zúbayda ushın Xalqabadqo, Xalqabad, Alyaskanı bilmeysiz siz, Amerikanı bilmeysiz, Sibirdi bilesizǵo… (II, 15).
Bunnan basqa ata (II, 6), áke (II, 6), bala (II, 4), jiyen (II, 69), qatın (II, 9), qız (II, 5), nashar (II, 4), perzent (II, 30) sózleri ushırasadı.
á) nekege baylanıslı tuwısqanlıq atamalar: Juptı: Azatlıqtan ayra túsetuǵın kúni juptısı Sáhárgúl de, Ernazar menen Aynazarı da bar edi (II, 25). Sonday-aq, kániz (II, 8), kelin (II, 14), kúyew (II, 5), hayal (II, 4) leksemaları jumsalǵan.
b) adamnıń jasına baylanıslı tuwısqanlıq atamalar: Ǵarrı: «Ol kúnde usındayman ba, tawdan oyıp alǵanday botakóz nashar edim, kempir-ǵarrısına da jaǵıp qaldım, jatıp jabıstı» deydi (II, 5). Jigit (II, 18), jora (II, 5), kempir (II, 5) sózleri qollanılǵan.
Siyasiy-jámiyetlik sózler. Sh.Seyitovtıń «Xalqabad» romanı tilinde mámleketti basqarıw islerine, siyasiy turmısqa, adamnıń sociallıq jaǵdayına baylanıslı qollanılǵan sózler kóplep ushırasadı. Bul toparǵa kiriwshi sózler siyasiy-jámiyetlik turmısqa baylanıslı sózler bolıp tabıladı:
Adam: «Tap, usı poyızdan ırǵıyın, ólsem, óleyin, qalsam, qalayın, bári bir ólgen adamman men, watansız adam adam ba, onnansha ólimtigim shegaranıń berjaǵında qalsın…» degen oy menen, sostav, negedur, júrisin páseńlete baslaǵanda eń izgi vagonnıń artına salbırap, ayaǵın bir temirge iliktirdi (II, 4).
Romanda bay (II, 9), el (II, 4), qul (II, 34), mór (II, 24), porxan (II, 17), sayıl (II, 14), sultan (II, 9), tajı-taxt (II, 16), taqsır (II, 7), wákil (II, 37), xan (II, 8), shegara (II, 6), watan (II, 3), aqsaqal (II, 5), atqosshı (II, 14), bajban (II, 32), baslıq (II, 27), bek (II, 15), diywana (II, 170), worınbasar (II, 27), xatker (II, 16) hám t.b. siyasiy-jámiyetlik leksikaǵa tiyisli sózler ushırasadı. Bul toparǵa kiretuǵın sózlerdiń kópshiligi shıǵarmada súwretlengen dáwirge baylanıslı, sol waqıttaǵı xalıqtıń sıyasıy turmısına baylanıslı sózler bolıp tabıladı. Sonıń menen birge shıǵarmada qollanılǵan sıyasıy-jámiyetlik sózlerdiń kópshiligi házirgi qaraqalpaq ádebiy tili ushın gónergen sózler yesaplanadı.