Ózbekstan respublikasi awil xojaligi ministrligi. Qaraqalpagstan awil xojaligi háM
Tripsler otryadları haqqında túsinik
Download 301.91 Kb. Pdf ko'rish
|
Kenexor trips
|
2.2. Tripsler otryadları haqqında túsinik
Naǵıshlı qanatlılar yaki tripsler (Thysanoptera) túrkimi. Bulardıń kópshilik túrleri fitofaglar bolıp, olar arasında ósimliklerdiń qáwipli zıyankesleri hám virus keselliklerin tasıwshıları bar. Biraq bul túrkim wakilleri arasında 20 ǵa jaqın 9 jırtqıshları ushirinjasıp, olar arasında kenexor trips (Scolothrips acariphagus) órmekshikeneniń arnawlı hám paydalı akarifagi esaplanadı. Bul kenexor tripsti ǵalaba kóbeyttiriw usılı Ózbekstan Respublikası IA zoologiya institutı alımları tamanınan islep shıǵılǵan. Jırtqısh trips (Aeolothrips intermedius) hám ǵawashada temeki tripsi, palız shırınjası hám órmekshi kene menen azıqlanadı. Nuqtalı stetorus – Stethorus punctillum (Soleoptera túrkimi, Soccinellidae klassı). Órmekshi keneniń keń tarqalǵan, arnawlı jırtqıshı esaplanadı. Nuqtalı stetoruc qonızı mayda (1,2-1,5 mm), qara túsli, qanat ústinligi mayda nuqtalar menen qoplanǵan, denesi biraz uzınsha formada. Lichinkası denesiniń uzınlıǵı 1-3 mm, bası kishkene, qaramtır túksheler menen qaplanǵan. Quwırshaqları aqshıl yaki toq-qońır reńli. Quwırshıqlardıń denesiniń aqırǵı bólimi menen ósimlik japıraqlarına jabısıp turadı. Ortasha bir analıq qońız 100 dana máyek qoyadı. Analıq qońızlar quwırshaqtan shıqqannan 13-15 kún keyin máyek qoyıwǵa kirisedi, yaǵnıy máyek qoyıwdan aldın jınısıy jetilisiwi hám atalanıwdan aldın qosımsha azıqlanıwǵa mútáj boladı. Qońız máyeklerin órmekshi kene tarqalǵan ǵawasha japıraqlarına jeke-jeke qoyadı. Japıraqtaǵı órmekshi keneniń qalıńlıǵına qarap bir japıraqqa 5-6 dan máyek qoyıwı múmkin. Júdá kúshli zıyanlanǵan japıraqlarǵa 10-12 danaǵa shekem stetorustıń máyegi anıqlanǵan. Nuqtalı stetorus órmekshi keneniń arnawlı aktiv jırtqıshı bolıp, ol órmekshi kene, ásirese onıń máyekleri menen azıqlanadı hám bir sutka dawamında 50-60 danasın joq etedi. Iyul ayında onıń aktivligi biraz asadı hám bir sutka dawamında 100 ge shekem órmekshi kene menen azıqlanadı. Tórtinshi jastaǵı lichinkalar bir sutkada 180-200 dana órmekshi keneni joq qıladı hám bir lichinkası ómiri dawamında 900 dan 1050 (iyul ayında) danaǵa shekem órmekshi kene menen azıqlanadı. 10 Nuqtalı (stetorus) qońızı Nuqtalı stetorus qońız fazasında tut hám basqa terekler astında 1-6 sm tereńlikte topıraqta kelesi jıl aprel ayı ortalarına shekem qıslap qaladı. Jılına 5 márte áwlad beredi. Download 301.91 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|