%збекстан республикасы жо№ары


Download 0.87 Mb.
bet29/59
Sana16.11.2023
Hajmi0.87 Mb.
#1781275
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   59
Bog'liq
%збекстан республикасы жо№ары

2-soraw. 20-30 jillar a`debiyatinda balalar ushin poeziya, proza ha`m basqa da janrlarda a`dewir shig`armalar do`redi. Sol jillarda jazilg`an S.Majitovtin` «Oqiwg`a kel», «Jaslar», X.Axmetovtin` «Qurdaslar» N.Dawqaraevtin` «Ko`p ku`nlerdin` birewi», «Internata», A`.Shamuratovtin` «Eski mektepte» shig`armalari balalardi keleshekke shaqiradi.
Q.A`wezov, K.Nurmuxamedovtin` tikeley basshilig`i menen 1932-jili qaraqalpaq tilinde «Miynet a`debiyati», «Jetkenshek» gazetalari shig`arilip, balalar o`z ana tilinde shig`atug`in baspa so`zine iye boldi. 1928-jildin` ekinshi yariminan baslap qol jazba tu`rinde qaraqalpaq shig`arila baslag`an. «Qizil mug`allim» jurnali da jaziwshilarimizdin` balalarg`a arnalg`an ta`rbiyaliq ta`siri ku`shli shig`armalarin ja`riyalawg`a mu`mkinshilikler berdi.
Jan`a qaraqalpaq a`debiyatinda A.Muwsaev, Q.A`wezov, S.Ma`jitov, N.Dawqaraev, A.Begimov, Abbaz Sadiq, shayirlar A`.Shamuratov, M.Da`ribaev, D.Nazbergenov, N.Japaqov, S.Qurbaniyazov, A.Shamuratov h.b. belgili jaziwshilar balalar ushin da shig`armalar jazdi. Bular balalar a`debiyatinin` g`a`ziynesine de kirdi. Balalar a`debiyatinin` poeziya janri tag`i da bir jan`a a`debiy qubilis-poemalardin` do`rewi menen bayitadi. Olardin` qatarinda J.Seytnazarovtin` «Li Shali», J.Saparovtin` «Sert», D.Nazbergenovtin` «Jasliq jiri» poemalari bar.
Ha`r qanday milliy a`debiyatttin` ken` tu`rde rawajlaniw da`rejesi sol a`debiyattin` proza janri da belgilep beredi. Bul a`debiy ag`is qaraqalpaq balalar a`debiyatina da tiyisli.
1920-30 jillardag`i Qaraqalpaq balalar a`debiyatinin` tuwiliwi ha`m qa`liplesiwinde balalar prozasi poeziyadan keyinirek ko`rine basladi, al son`inan balalar a`debiyatinin` proza janrinin` a`dewir da`rejede rawajlana baslag`ani bayqaladi. Biraq uliwma proza janri, onin` gu`rrin`, ocherk tu`rleri 20-jillari payda bola basladi. Balalar a`debiyatinin` janr tu`rinde rawajlanip janrliq jaqtan tolisiwina ta`sir jasadi. Olardin` qatarina S.Ma`jitovtin` N.Dawqaraevtin` gu`rrin`leri, A`.Shamuratovtin` povestleri ha`m basqalar bar.
Usi janrlari balalar a`debiyati drama janrinin` payda boliwi menen de o`sti. onin` payda boliw o`zgesheligi jas tamashago`yler teatrinin` ashiliwi menen baylanisli. Dramalar qol jazba tu`rinde ko`birek taralg`an. solay etip poeziya, proza, drama janri payda bolip, tutas balalar a`debiyati bolip tuwiliwg`a qaradi. Usinin` menen bir qatarda jaziwshilardin` a`debiy sheberligi de o`se basladi. olar balalar diqqatina ilayiq shig`armalar do`retiwge talaplandi.
1918-1940-jillardag`i qaraqalpaq balalar a`debiyatinin` tuwiliwina ha`m qa`liplesiwine jaziwshilarimizdin` do`retpelerine rus tilinen awdarilg`an shig`armalar olardin` sheberlikleride u`lken ta`sir jasadi. 30-40-jillari balalar a`debiyatinin` en` ko`rkemli wa`killeri ha`m olardin` shig`armalarinan M.Gor`kiydin` G`ChelkashG` V.Makovskiydin` G`Kim bolsam ekenG`, G`Jaqsi degen neG`, G`Jaman degen neG` I.Uspenskiydin` G`Batir tishqanG` L.Kiltkonin` G`Vorashilovqa xatG` gu`rrin`leri ha`m basqa bir qatar shig`armalar qaraqalpaq tilin awdarilg`an.

Download 0.87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   59




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling