%збекстан республикасы жо№ары

Tema: G`a`rezsizlik da`wiri qaraqalpaq balalar a`debiyati
JOBASI:
1. Da`wirge qisqasha sipatlama
2. G`a`rezsizlik da`wiri qaraqalpaq balalar poeziyasi ha`m prozasi (Tematikaliq ha`m janrliq o`zgeshelikleri)

A`DEBIYaTLAR

1. Qaraqalpaq a`debiyati N., 1979j
2. I.Qurbanbaev. Karaqalpaq balalar a`debiyati N., 1992-j
3. T.Ma`mbetniyazov Qaraqalpaq balalar poeziyasi ha`m onin` mashqalalari N., 1992
1-soraw. 1980-jillardin` II yariminan baslap turmisimizda tu`pten o`zgerisler ju`z berip, demokratiyaliq ja`miyet quriw ideyasi ken`nen orin aldi. Kayta quriw dep atalg`an siyasiy bag`dar ta`sirinde buring`i SSSR Hu`kimeti idiray basladi. Bul awqamnin` quliwi menen onin` quramindag`i respublikalar o`zlerinin` g`a`resizligine eristi. Xaliqlardin` g`a`rezsiz jasaw a`rmani iske asti. Ozbekstan respublikasi 1991-jili o`z g`a`resizligine erisken bolsa, al Qaraqalpaqstan respublikasi O`zbekstannin` quramindag`i suverenli respublika boldi.
Biyg`a`rez ma`mleket bolg`annan son` O`zbekstan ha`m Qaraqalpaqstan respublikalari o`zlerinin` jan`a ma`mleket belgilerine iye boldi. Ozlerinin` konstitutsiyalarin islep shiqti.
G`a`rezsizlikke eriskennen keyin o`zlerimizdin` kimligimizdi an`lay basladiq. Ozimizdin` tariyximizdi, tilimizdi, dinimizdi, u`rp-a`detimizdi, ma`deniyatimizdi teren`irek u`yreniwge mu`mkinshilik aldiq. Bul bizlerge g`a`resizliktin` bergen baxiti ha`m sharapati edi.
Usinin` na`tiyjesinde bizler tariyxti, a`debiyatti, ma`deniyatti tildi de, dindi de ken`nen ha`m teren` o`zlestirip aldiq. Burin barliq oqiw orinlarinda Evropa ha`m rus xaliqlari tariyxi, a`debiyati, ma`deniyati haqqinda oqitilsa, bu`gingi ku`ni o`z xalqimizdin` tariyxi, a`debiyati, ma`deniyati erkin ha`m ken` u`yreniletug`in boldi. Xa`zirgi ku`nde burin umitilip ketken ko`p g`ana alimlarimizdin`, jaziwshi-shayirlarimizdin`, xalqimizdin` sa`rkardalarinin`, ma`mle-ketlik g`ayratkerlerdin` atin qayta tiklep, olardin` xaliq aldindag`i xizmetleri a`dil bahalanip atir.
Prezidentimizdin` O`zbekstannin` jan`a tariyxin jaziw, Xorezmdegi Mamun akademiyasinin` qayta tikleniwi, ruwhiy ma`deniyat ha`m ag`artiw orayin du`ziw, xaliq awizeki a`debiyatinin` bay miyrasi G`AlpamisG` da`staninin` teatr o`nerin rawajlandiriw haqqindag`i shig`arg`an pa`rmanlari ilimdi, tariyxti, a`debiyatti, ko`rkem o`nerdi, ma`deniyatti teren` izertlewge ha`m biliwge qaratilg`anlig`i ma`lim.
Xa`zirgi qaraqalpaq a`debiyatinda g`a`rezsizlikten son` jan`a bag`dar-da, jan`a turmisti su`wretlewshi, ha`r qiyli tematikadag`i shig`armalar payda boldi. Bul da`wirde do`regen shig`armalarg`a uliwma sholiw jasaytug`in bolsaq, T.Qayipbergenovtin` «Ta`nha` o`zine ma`lim sir» (1992) «O Dun`yadag`i atama xatlar», «Qa`lbimnin` kamusi», I.Yusupovtin` «Begligin`di buzba sen», «Da`wir samallari» (1955), «Pa`ndiu-na`siyat», X.Da`wletnazarovtin` «Dos boliw ha`mmenin` qolinan kelmes» (1994), N.To`reshovtin` «Periyzat» (1991), «O`zin`izdey» (1991), M.Jumanazarovanin` «Elim dep en`iremesen`» (1992), «Ju`regimde bir da`rt bar» (1993), A.O`tepbergenovtin` «Bulaqlar» (1991), «Du`n`ya bir a`jayip jaydur» (1993), «Dozaq ishinde» (1993), «Eger keulimdi xosh etse» (1997), «Allan`di umitpa» (1997) O.Satbaevtin` «Ay sig`alaydi» (1992), B.Qayipnazarovtin` «Tan` gu`li» (1995), T.Sa`rsenbaevtin` «Ta`nrixat» (1995), R.Ernashevanin` «Bile-bilgenge» (1992), T.Kanaatovtin` «Dala dilwari» (1997), h.t.b. kitaplarin atawg`a boladi. Bul jillari «A`mudar`ya» jurnalinda, gazetalarda ko`plegen balalar ushin poemalar,povest`ler, gu`rrin`ler, dramaliq shig`armalar basildi.