%збекстан республикасы жо№ары

Obraz hám xarakter. Kórkem shıǵarmada obraz jaratıw, kóbinese, qaharman xarakterin ashıw arqalı iske asirıladı. Xarakter termini sózlik mánisi boyınsha grek tilindegi charekter – ózine tán ózgeshelik, belgi degendi ańlatadı. Jazıwshı ózi jaratıp otırǵan obrazdıń isenimliligin, kórkemligin, tásirsheńligin kúsheytiw ushın qaharman xarakterin jaratadı. Onıń jekke adamgershilik qásiyetleri, minez-qulqı, oy-órisi, ishki dúnyası, rúwxıy jaǵdayları, is-háreketleri sol qaharman jasap turǵan social-jámiyetlik ortalıq, tariyxıy sharayatlar menen tıǵız baylanısta súwretlenedi. Kórkem shıǵarmadaǵı, mısalı, romandaǵı yaki dramadaǵı barlıq qatnasıwshılardıń
xarakterleri jaratıla bermeydi, al bas qaharmanlardıń hám olarǵa kútá jaqın personadlardıń xarakterleri jaratıladı. Mısalı, Sh.Seyitovtıń “Shırashılar” romanındaǵı bas qaharman Esjan ǵarrı obrazı onıń jekke xarakteri arqalı ashılǵan. Esjan ǵarrı óz miyneti menen kún keshiretuǵın, aq kóńil, keń peyil, miymandos adam. Ol XX ásirdiń basında júz bergen awdarıspaqlardı, púqaralıq urıslardı jaman kóredi. Adamlardıń ne ushın aqlarǵa hám qızıllarǵa bólinip qan tógispe urıs júrgizetuǵınlıǵına túsinbeydi. Ol úyine kelgen qızıllarǵa da, aqlarǵa da shay-súwın berip otıra beredi. Jazıwshı Esjan ǵarrınıń jekke xarakterin ashıw arqalı jaqsı insanǵa tán ullı gumanistlik qásiyetlerdi bere alǵan hám qan tógispe urıslarǵa jek kóriwshilik sezimlerin oyata alǵan.
Folklorlıq dóretiwshilikte, sonday-aq áyyemgi hám orta ásirler ádebiyatlarında jekke xarakter jaratıw dástúri joq. Olarda qaharmanlar ózleriniń is- háreketleri, idealları arqalı pútin bir xalıqtıń, qáwimniń, sociallıq topardıń jıynaqlanǵan obrazın bere aladı. Máselen, Alpamıs óziniń is-háreketi, arzıw- ármanları arqalı feodallıq ala awızlıqtan bólinip ketken gúlli Qońırat eliniń birlesiw, tınısh-tatıw, amanlıqta jasaw ármanların sáwlelendiredi.
Qaharman obrazın onıń jekke xarakteri arqalı jaratıw dástúri jańa burjuaziyalıq Evropa ádebiyatında qáliplesken hám XIX ásir realistlik ádebiyatta gúllep rawajlanǵan.