%збекстан республикасы жо№ары

Metafora – grekshe awıstırıw, ózgertiw sózinen (meta – qaytadan, phora – kóshiremen). Kórkem súwretlew qurallarınıń biri. Metafora – zatlardı bir-birine megzetiwge tiykarlanǵan awıspalı súwretlewdiń túri. Metafora teńewdey etip zatlardı salıstırmaydı, al uqsatadı, megzetedi. Mısalı, “Ol arıslanday jigit” degen gápte jigit arıslanǵa salıstırıladı hám ol teńew bolıp sanaladı, al “Ol arıslan jigit edi” degen gápte jigit arıslanǵa megzetiledi hám ol metafora bolıp esaplanadı.
Sánemler qolında tillá saz edim, Háwijge keltirer jánan bolmadı.
Tuǵırımda talpınǵan alǵır baz edim, Qálpe-sáyyadlarım maman bolmadı.

Ómir jıldırım-aw, waqıt jıldırım!.. Awıl saǵınıshı – Aq tulpar-aw bul!..

(Ájiniyaz).


(Sh.Seyitov)

Birinshi mısalda lirik qaharman ózin tilla sazǵa megzetedi, biraq onı kámine keltirip shertetuǵın sazende bolmaytuǵınına nalıydı. Jáne de lirik qaharman ózin talpınıp turǵan alǵır qusqa megzetedi, biraq qustıń babın biletuǵın qálpe, ańshılardıń bolmaǵanına nala qıladı. Shayır ómirge, zamanǵa narazılıq, táǵdirge nalısh sezimlerin awıspalı mániste beredi.
Ekinshi mısalda ómirdiń ulıwma dúnya ólsheminde kútá qısqa ekenligi jıldırım metaforası menen awıspalı mániste beriledi. Al, saǵınısh sezimleri aq tulpar metaforası menen berilgen. Nátiyjede, metaforalar obrazdı kórkemlep beriwge, avtordıń aytajaq ideyasın oqıwshıǵa kórkemlep jetkeriwge járdem beredi.
Epitet – grekshe epitophios – anıqlıq mánisinde. Epitet zat hám qubılıslardıń sapasın, sıpatın ayqınlastırıw ushın qollanıladı. Epitet kórkem súwretlewdiń eń jiyi qollanılatuǵın túri, ol arqalı jazıwshı-shayırlar qaharmannıń yamasa súwretlenip atırǵan zattıń, qubılıstıń birden kózge túserlik ayqın belgisin atap kórsetedi, solay etip, onı kózge ayqınıraq etip elesletedi.
Bálent shıń basların ańsasa tarlan,