Ѳzbekstan respublikasi jokarg'i xam orta arnauli bilimlendiriu minstirligi tashkent mamleketlik texnika universiteti

Метрик системаның еңгизилиу . Уақыт ѳтиуы менен сауда-сатиқ хам ѳз-ара экономикалық байланыслардың рауажлануы дауамында ѳлшеулерге аниқлиқ киритиу,жаңалықларын пайда қылыу, ѳз-ара жетилискен ѳлшеу бирликлери пайда бола баслаған. Бул бирликлердың оз-ара байланыслилиғи маселелери болса тобора ахмйетли ах,амият касб ете баслаған. Сол себепли алимлар бир тийкарғи шаманиң ѳлшеу бирлигин басқа тийкарғи шаманиң ѳлшеу бирлиги менен байланыслилиғин таъминлеу устинде бас қотира борғанлар. Бунда және бир талап - шаманиң турли ѳлшеулердың мәнислери арасиндағи оз-ара байланыслилик белгили нызамлық тийкаринда болыуни таъминлеу керек болған. Узақ изертлеулерден соң алимлар айемги Бобил мамлекетлеринде қолланилған «онлық системаси»на кайтқан. Әне усы система тийкаринда метрик система енгизилген .

Метрик система 1875- жыл 20- майда Парижде 20 мамлекетлер хамкилларининг конференциясинда кабул килинган хам Метрик Конвенцияси атын алған. Метрик Конвенция метрология бойнша илмий искерликти кѳрсетуши биринши халкаралық келисиу еапланады. Конвенция метрик эталонларди сақлау хам тексеру ушин илмий муассаса сыпатында ѳлшеуеар хам тарезилер халқаралық бюросини хам дузеди.

Усы тийкарда жокарыдағи талаблардың толық таъминленуыне ерисилген , яғни шаманиң турли мәнислери оз-ара оған каррали байланыста болған болса, бир неше тийкарғи шамалардың бирликлери орасинда оз-ара байланысқа х,ам ерисилген (Жер меридианиның қырқ миллиондан бир улеси бойнша - "метр", бир куб дециметр суудиң температураси 4°С болғандағы массаси - "килограмм" .
Пан хам техниканың рауажлануы хар хил шамалардың ѳлшемлерин белгили ѳлшеулерге салыстирип киритиуды талап қылады. Бундай искерликти процессти хам рауажлануы дауаминда ѳлшеулер хаққындағы пан, яғни метрология жузеге келди.
Россияда олшеуларди метрик системасы 1899 -жыл 4 -июнь куни нызам менен ихтиёрий тартипте коллануға, мажбурий тартипте болса Россия СНК 14.09.1918 ж. да басып шығарылған декретине мас қоллануға қабул қилинған.
Орта Азияда ѳлшеулердың метрик системасы 1923 -жыл 18 -апрель Туркистон Республикаси СНК карори боинша “Ѳлшеулер хам тарезилер тууырисинда Низом” тасдиқланған хам ички саудани жолға койиу бойнша кумита хузуринде ѳлшеулер хам тарезилардың Туркистон бюроси дузилгенден соң басланған.