Ózbekđstan respublđkasí xalíq bđLĐmlendđRĐw mđNĐstrlđGĐ

Mashqalal

ı

 sistema 

Qarama-qars

ı

l

ı

qlar 

Jag`day 

Us

ı

llar 

Mashqalalı 

jag`day 

 ы=итиш 

---

42 

 

Oqıtıw  procesinde  mashqalalı  metodtı  qollawda  oqıtıwshı  hám  oqıwshılar 

tárepinen tómendegi háreketler ámelge asırıladı: 

 

 Oqıtıwshı xızmetiniń dúzilisi 

Oqıwshı xızmetiniń dúzilisi 

-

 

oqıw  materialına  tiyisli  ózgeshelik-

lerdiń usınılıwı; 

-

 

mashqalalı jaǵdaylardı dúziw; 

-

 

mashqalanıń barlıǵın anıqlap beriw; 

- mashqalalı tapsırmalardı proekrlestiriw 

-

 

oqıw materialı mánisin ańlap jetiliwi; 

-

 

mashqalalı 

jaǵday 

haqqında 

pikirlew; 

-

 

bar  bilimler  hám  tájiriybeni  qayta 

tiklew; 

-

 

mashqalalı máselege ótkeziw; 

-

 

tapsırmanı orınlaw 

     

Izertlewshilik  oqıtıw  metodın  qollawda  oqıtıwshı  oqıwshılar  menen 

birgelikte  sheshiliwi  zárúr  bolǵan  máseleni  anıqlap  aladı,  oqıwshılar  bolsa  óz 

betinshe usınılǵan  máseleni izertlew procesinde zárúrli bilimlerdi ózlestirip aladı 

hám  onıń  sheshimi  boyınsha  basqa  jaǵdaylar  menen  salıstıradı.  Ornatılǵan 

máseleni  sheshiw  dawamında  oqıwshılar  ilimiy  biliw  metodların  ózlestirip 

izertlewshilik xızmetin alıp barıw kónlikpesi, tájiriybesin iyeleydi. 

Oqıtıw  procesinde  izertlewshilik  oqıtıw  metodın  qollawda  oqıtıwshı  hám 

oqıwshılar tárepinen tómendegi háreketler ámelge asırıladı:  

 

 Oqıtıwshı xızmetiniń dúzilisi 

Oqıwshı xızmetiniń dúzilisi 

-

 

oqıwshılarǵa 

oqıw 

mashqalasın 

usınıw; 

-

 

oqıwshılar  menen  birgelikte  izertlew 

máselelerin ornatıw; 

-

 

oqıwshılardıń 

ilimiy 

xızmetin 

shólkemlestiriw 

-

 

oqıw  mashqalaları  mánisin  ańlap 

alıw; 

-

 

izertlew  mashqalasın  oqıtıwshı  hám 

oqıwshılar menen birgelikte ornatıwda 

aktivlik kórsetiw; 

-

 

olardı sheshiw usılların tabıw; 

-

 

izertleniwshi  máselelerdi  sheshiw 

usılların ózlestiriw  

Evristikalıq  hám  izertlewshilik  metodları  oqıwshılardan  dóretiwsheńlik 

qásiyetke  iye  joqarı  dárejedegi  biliw  xızmetin  shólkemlestiriwshi  kónlikpe  hám 

uqıplılıqlarǵa  iye  bolıwdı  talap  etedi.  Bunıń  nátiyjesinde  oqıwshılar  óz  betinshe 

jańa  bilimlerdi  ózlestire  aladı.  Olar  ádette  joqarı  klass  oqıwshılarınıń  ózlestiriw 

dárejelerin esapqa alǵan halda belgili jaǵdaylarda qollanıladı.  

Didaktikada  oqıtıw  metodlarınıń  binar  (eki)lik  hám  kópbinarlı  faktor 

tiykarında  sistemalastırıwǵa  bolǵan  urınıwlardı  da  ushıratıw  múmkin.  

M.I.Maxmudov tárepinen oqıtıw metodları hám oqıw metodları ajıratıladı 

---

43 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Solay etip, juplı (binar)lı metodlar payda boladı: 

 

 

 

 

 

 

S.G.Shopavalenko  oqıtıw  metodları  anıqlamasın  tómendegi  tórt  belgi 

tiykarında jantasıwdı usınadı: 

1)

 

logikalılıq-mazmunlı; 

2)

 

derekli; 

3)

 

mazmunlı; 

4)

 

sırtqı basqarıwshı. 

Nemis  didaktı  L.Klinberg  oqıtıw  procesinde  metodlardı  birgelikli  formaları 

menen birlestiredi hám tómendegi metodlardı kórsetedi: 

 

Monologlıq metodlar 

Birgelikli formaları 

Diologlıq metodlar 

Lekciya 

Individual 

Gúrrińlesiwler 

Gúrriń 

Toparl 

 

Kórsetiw 

Frontal 

 

 

Jámáátlik