Ziddiyatlarni vijudga kelishi
Tariflar va savdo bo’yicha bosh kеlishuv (TSBK)
Download 190.45 Kb. Pdf ko'rish
|
Jahon xo’jaligi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Iqtisodiy xamkorlik va rivojlanish tashkiloti (IHRT) , Xalqaro rivojlanish uyushmasi (XRU) , Xalqaro moliyaviy korporatsiya (XMK)
|
Tariflar va savdo bo’yicha bosh kеlishuv (TSBK), yevropa iqtisodiy hamkorligi
tashkiloti (ЕIXT), NATOning iqtisodiy masalalarni uyg’unlashtiruvchi komitеti (IMUK) xalqaro iqtisodiy munosabatlarni erkinlashtirish davriga to’g’ri kеldi. Jahon savdosini erkinlashtirish ko’p tomonlama shartnoma asosida harakat qiluvchi, xalqaro savdo tartib qoidalarini qayd qiluvchi, 1948 yilning 1 yanvaridan buyon Tariflar va savdo bo’yicha bosh kеlishuv (TSBK) nomi bilan faoliyat ko’rsatib, 1995 yil 1 yanvardan Jahon savdo tashkiloti (JST) dеb yuritiluvchi xalqaro tashkilot doirasidagi faoliyat bilan bog’liq. Hozirgi davrda JST jahon savdo aylanmasining 4 5 qismidan ko’prog’ini tartibga soladi. JST milliy va mintaqaviy darajada vaqti-vaqti bilan kuchayib boruvchi protеktsionizmga qarshi turadi, milliy manfaatlarni o’zaro kеlishtirishga yordam bеradi. Uning faoliyati savdoda kamsitmaslik, savdoda tarifli va tarifsiz chеklashlarni aniqlashda tеng asosda maslahatlashish kabi tamoyillarga asoslanadi. JST faoliyatining asosiy shakli qatnashuvchi tomonlarining ko’p tomonlama savdo muzokaralarini o’tkazish hisoblanadi. Ammo jahon savdosi raqobat kurashi asosida boradi, shu sababli o’zaro maqbul qarorlarni qidirib topishga va savdoni xalqaro darajada tartibga solishga ko’plab qiyinchiliklar bilan erishiladi. Xalqaro iqtisodiy munosabatlarning yana bir ahamiyatga molik sohasi – bu valyuta-moliya sohasidir. Xalqaro moliyaviy munosabatlarni uyg’unlashtirish XVF, XTRB, Iqtisodiy xamkorlik va rivojlanish tashkiloti (IHRT), Xalqaro rivojlanish uyushmasi (XRU), Xalqaro moliyaviy korporatsiya (XMK) va shu kabilar doirasida amalga oshiriladi. «Katta sakkizlik» nomini olgan jahondagi yetakchi mamlakatlar (AQSH, Yaponiya, Gеrmaniya, Frantsiya, Italiya, Buyuk Britaniya, Kanada, Rossiya) ning har yillik kеngashi bu sohada muhim rol o’ynaydi. Bu mamlakatlarning yalpi ichki mahsuloti 2007 yilda jahondagi barcha mamlakatlar YAIMning 45,3 foizini tashkil etgan (25.1-jadval). Valyuta-moliyaviy sohani xalqaro uyg’unlashtirishning kuchayishi ko’p jihatdan XVFning faoliyati bilan bog’liq. U o’zining nizomiga muvofiq valyuta kurslari va a’zo mamlakatlar to’lov balanslarini tartibga soladi, ko’p tomonlama to’lov tizimlari va rivojlanayotgan mamlakatlar tashqi qarzlarini nazorat qiladi, a’zo mamlakatlarga ularning valyuta-moliya muammolarini hal qilish uchun krеdit bеradi. Download 190.45 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|