Зоология ва экология

Turli tipdagi bug‘doy donlarining diafanoskopda ko‘rinishi.

Donning tipi	Donning tabiati
	SHaffof donlar		Unsimon donlar
I	Donlar tiniq, shaffof, yorug‘likni to‘la o‘tkazadi.	Donlar to‘q - jigarrangli yoki qora yorug‘likni o‘tkazmaydi
II-III-IV-V	Donlar qahrabo yoki sariq rangli yorug‘likni to‘la o‘tkazadi	Donlar qoramtir rangli yorug‘likni o‘tkazmaydi
VI	Donlar yorug‘likni to‘la o‘tkazadilar lekin I-tipga nisbatan qoramtir.	Donlar juda qoramtir yoki qora yorug‘likni o‘tkazmaydi.

Asbobning qurish maydonchasini ximoya qiluvchi niqobi engashtirilib, linza orqali donning birinchi qatori kuzatiladi. SHaffof donlar (to‘la yorug‘likni o‘tkazadigan) va alohida unsimon mag‘izli donlar (yorug‘likni butunlay o‘tkazmaydigan) sanaladi. Dastakni soat strelkail buyicha aylantirib, to‘la shaffof donlar, soat strelkasiga qarama-qarshi burab unsimon donlar soni hisoblagichda belgilanadi. Turli tipga tegishli bo‘lgan bug‘doy donlari diofanoskopda kuzatilganda ular orasidagi farqni ko‘rish mumkin.

Don shaffofligini aniqlashga mo‘ljallangan DSZ—2 diafanoskopiniig sxemasi.

1-linza; 2-konussimon quvur; 3- flanets; 4-rolik; 5-kassetani siljitish mexanizmi; 6-qopqoq 7-kasseta; 8-issiqlik izolyasiya plitasi: 9- 5-g‘iloflar: 10-chiroq; 11-niqob; 12-ekran; 13-dastak; 14-patron; 16-qo‘shib-ajratgich; 17-elektr dushohchasi; 18-shtepselli rozvetka.

Qisman yorug‘likni o‘tkazadigan yoki qisman yorug‘likni o‘tkazmaydigan donlar xisobga olinmaydi, so‘ngra burama dastak yordamida kasseta harakatlantirib. ikkinchi qatordagi donlar kuzatiladi. Xisoblagichga shaffof va unsimon donlar soni to‘g‘risidagi ma’lumotlar kiritiladi. Barcha 10-ta qator donlar to‘g‘risidagi malumotlar shunday xisobga olinadi. Oxirgi qatorni tugashini kassetani ustidagi qizil chiziq bildiradi. Xisoblagichni quyi tablosida shaffof donlarning umumiy foizi. YUqori tablosida esa butunlay shaffof donlarning miqdori foizlarda ko‘rsatiladi.