Зоология ва экология

I = m₂ - m₁ , %.

Agar maydalash mashinasiga tushadigan mahsulot massasi tarkibida elakdan o’tadigan bo’lakchalar bo’lmasa formula shu ko’rinishda qoladi. Agar keyingi maydalash sistemalari mashinalariga ajratib olingan yirik bo’lakchalar va ular tarkibida elakdan o’tadigan bo’lakchalar borligi hisobga olinsa formula quyidagicha bo’ladi:

Bu ko’rsatkich maydalash jarayonining faqat miqdoriy tomonini ko’rsatadi. Maydalash jarayonining samaradorligini to’liq baholash uchun faqat umumiy ajratib olish ko’rsatkichi I ( %) emas balki, maydalangan mahsulotlarning kulchanligini mashinaga tushayotgan mahsulot kulchanligiga nisbatan kamayishini ham hisobga olgan samaradorlik kriteriyasi prof. G.A.Egorov tomonidan quyidagi formula orqali ifodalanadi.

Bu yerda: I- ajratib olish ko’rsatkichi, %;

Z₀ - maydalash mashinasiga tushayotgan mahsulotning kulchanligi, % ;

Z₁ - mashinadan keyin ajratib olingan mahsulotning kulchanligi, %.

Masalan, maydalash sistemasiga tushayotgan mahsulotning kulchanligi 1,90 %, ajratib olingan mahsulotning kulchanligi 0,80 % va ajratib olish I = 50 % bo’lsa, samaradorlik kriteriyasi ye = 28,9 % bo’ladi, ajratib olingan mahsulotning kulchanligi 0,90 % bo’lsa samaradorlik kriteriyasi ye = 26,3 % bo’ladi.

Samaradorlik kriteriyasining qiymati qancha yuqori bo’lsa, maydalash jarayoni ham shuncha yuqori darajada o’tkazilgan bo’ladi.

Tegirmonlarda un ishlab chiqarishda energiya sig’imini to’liq baholash 1 tonna un ishlab chiqarishga sarf qilingan energiya miqdori bilan aniqlanadi. Bunda donni tayyorlash, maydadash, un navlarini shakllantirish, unni qoplarga joylashtirish va mahsulotni jo’natishga sarf qilingan energiya miqdori ham hisobga olinadi. Mahsulotni maydalashga sarf qilingan energiya mikdorini aniqlashda fakat maydalash mashina­lariga sarf kilingan energiya miqdori olinadi.

1. Donning texnologik xossalarini maydalash jarayoniga ta’siri qanday?

2. Maydalash samaradorligiga qanday omillar ta’sir qiladi?

3. Maydalash samaradorligi qanday aniqlanadi?