Зоология ва экология

Ishni bajarish tartibi:

Non mag‘zi rangini kunduzgi yoruqlikda aniqlanadi. U och, kul rang yoki to‘q har xil nozik farqlanish bilan bo‘lishi mumkin.

Mag‘izni rangi tekisligini va mag‘izning qorish bo‘yicha holatini ham belgilamoq lozim. Nonni mag‘zini, g‘ovakligi, kattaligi bo‘yicha – mayda, o‘rta, katta, tekisligi bo‘yicha – tekis, notekis, g‘ovaklarning devori qalinligi bo‘yicha – yupqa devor, o‘rta qalin devori deb ta’riflanadi. Mag‘izning elastikligini uni barmoqlar bilan engil bosish bilan aniqlanadi. Agar mag‘izni barmoq bilan (engil) bosganda qattiq qarshilik ko‘rsatib va bunda kam o‘zgarsa, bu uni qalin va juda qalin deb ta’riflaydi. Engil ezilib va tez tiklanadigan hech qanday iz qoldirmaydigan nonni mag‘izi elastik deb ta’riflanadi. Barmoqlarda engil ezilib lekin o‘zini birinchi strukturasini tiklamaydigan nonni mag‘izi noelastik yoki etarli elastik emas deb hisoblanadi.

G‘irchillashi va ta’mini nonni chaynab aniqlanadi. Ta’mi normal, tuzsiz, taxir yoki mahsulotga xos bo‘lmagan boshqa ta’mlar bo‘lishi mumkin. Nonning ta’mi, xidi, mag‘izning g‘ovakligi, elastikligi, yangiligi, g‘irchillashda mineral aralashmalar yo‘qligi ham eb ko‘rib aniqlanadi.

Non namligini aniqlash uchun laboratoriya namunasi ko‘ndalangiga teng ikki bo‘lakka kesiladi va barobar har ikki bo‘lakdan, yumshoq qismidan 1-3 sm qalinlikda namuna olinadi. Mahsulotdagi qo‘shimcha xom ashyo – mayiz, povidlo, yong‘oq va boshqalar, ko‘knori urug‘idan tashqari ajratib tashlanadi.

Qattiq qavati tugagach, 1 sm tashlab yumshoq qismidan namuna olinadi. Olingan namuna 20 g dan kam bo‘lmasligi kerak.

Tayyorlangan namunalar 2 ta parelell, og‘irligi ma’lum byukslarga 5 g dan solinib, byukslar qopqog‘i ochiq holda, quritish shkafiga 130 ⁰S 40 minutga qo‘yiladi. Quritish tugagach byukslar quritish shkafidan tigel qisqichlar yordamida olinib, qopqog‘i yopilib, sovutish uchun eksikatorga 20 minut qo‘yiladi. Byukslar sovugach, laboratoriya tarozida o‘lchanib, mahsulot namligi quyidagicha topiladi.

bu erda:W – mahsulot namligi, %;

m₁ – mahsulot bilan byuksning quritishdan avvalgi og‘irligi, gramm;

m₂ – mahsulot bilan byuksning quritishdan keyingi og‘irligi, gramm;

m – namuna og‘irligi, gramm.

Ikki paralell aniqlash orasidagi farq 1% dan oshmasligi kerak.

Namlik 0,5 gacha hatolik bilan hisoblanadi. Masalan, 0,25 dan 0,75 gacha bo‘lsa 0,5 ga tenglashtiriladi. 0,75 dan yuqori son 1 ga tenglashtiriladi.