Зоология ва экология

Sholining botanik tavsifi.

Sholi boshoqli o’simliklar oilasiga mansub. Bir yillik va ko’p yillik turlari mavjud. Uning tupgulli-bir gulli ruvak boshok. Guli ikki jinsli. O’zidan changlanuvchi o’simlik. Guli ik­kita gul kipikdan tuzilgan: pastki (tashki), va yuzasi - kirra­li. Pastki kipik qiltiqli bo’lishi mumkin. Sholi guli 6 ta changchiga ega.

Sholining barcha turlari (ular 25 taga yaqin) orasida mdh da eng keng tarqalgani - ekiladigan sholi (oruza sativa). Bu tur ik­ki xil navdali bo’ladi: xind, xitoy, yapon. Hind navdali navlarda don o’zun, ingichka. Unda uzunlikning kenglikka nisbati 3 dan 3,5 gacha bo’ladi. Xitoy yapon navdali donlar esa an­cha yugon bo’lib, unda uzunlikning kenglikka nisbati-1,4 - 2,9 ni tashkil etadi.

Xitoy - yapon sholi navining doni 2 xil: uzunchoq donli bunda uzunlikning kenglikka nisbati 2 dan 2,9 gacha bo’ladi; yumaloq donli, bunda uzunlikning kenglikka nisbati 1,4 dan 2 gacha bo’ladi. Uzunchoq donli sholi o’z navbatida ingichka, o’rtacha , keng tur­larga bo’linadi. Yumaloq donli sholi esa yirik, o’rtacha, kichik tur­larga bo’linadi.

Har bir turdagi novda ichida qiltiqlar mavjudligiga qiltiqli va qiltiqsiz qarab va ularning rangiga qarab (qiltiqli sholi uchun) va gul qobiqlar rangiga qarab turlarga ajratiladi.