Ўзвекистон республикаси олий ва ўрта


Download 0.73 Mb.
bet8/119
Sana28.09.2023
Hajmi0.73 Mb.
#1689084
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   119
Bog'liq
Экинларни сугориш асослари

.5. СУВДАН ФОЙДАЛАНИШНИ ТАРТИБГА СОЛУВЧИ КОНУН ВА МЕЪЁРИЙ ХУЖЖАТЛАР
Узбекистон Республикасининг «Сув ва сувдан фойдаланиш т$трисида»ги конуни 1993 йил 6- майдан кучга кирди. Крнуннинг вазифаси сувга дойр муносабатларни тартибга солиш, ахоли ва халк хужалиги эхтиѐжлари учун сувдан оки- лона фойдаланиш, сувни исроф булиш, ифлосланиш ва кама- йиб кетишдан мухофаза килиш, сувнинг зарарли таъсир- ларини олдини олиш ва уни бартараф килиш, сув хужалиги объектларининг холатини яхшилаш, шунингдек, сувдан фой- даланиш муносабатлари борасида корхоналар, муассасалар, ташкилотлар, дехкон, фермер хужаликлари ва фукароларнинг


г

i хукумарини х,имоя к,илишдан иборатдир. Сувга давлат эга- лиги, ягона давлат сув фонда таркиби белгиланган. Шунинг- (дек, конунда хужалик гидромелиоратив тизимидаги гидротех- ник иншоотлардан, шу жумладан сугориш каналлари ва кол-


;лектор-зовур тармокдаридан фойдаланишни уларга эгалик
1 Килувчи сувдан фойдаланувчилар амалга ошириши, кишлок ва сув хужалиги органлари сувдан фойдаланувчилар билан тузилган шартномалар асосида хужалик тармоклари ва улар- даги иншоотларга техник хизмат курсатишни уз зиммаларига олиши мумкинчилиги курсатилган.
Сув ресурслари такчиллиги кучаяѐтган хозирги шароитда аколи ва халк хужалигини сув билан кафолатли таъминлаш
\амда ундан тежамли ва самарали фойдаланиш максадида Ва- зирлар Махкамасининг 1993 йил 3- августдаги 385- сонли Карори — Узбекистон Республикасида сувдан чекланган мик- дорда фойдаланиш буйича вактинча^к тартиб» кабул ки- линган. Унда сув хужалиги муассасалари билан сувдан фойда-
1 ланувчилар Уртасидаги узаро муносабатлар тартиби белгилан- ган.
Узбекистон Республикаси Президентининг 2003 йил 24- мартдаги «Кишлок хужалигида ислох,отларни чукурлаштириш- нинг энг муким йуналишлари тугрисида»ги Фармонида фер- мер хужаликларини кишлок хужалиги товар ишлаб чика- рИшининг асосий субъекти сифатида энг устувор йуналиш Килиб белгилаш вазифаси куйилди. Вазирлар Мах,камаси янги хужалик юритувчи субъектлар учун хизмат кУрсатувчи инфра- тузилмалар тузиш тугрисида 2002 йил 5- январда 8- сонли ка- рор кабул килган. Сунгги йилларда унга тегишли узгарити- ришлар киритилди. «Тугатилаѐтган хужаликлар худудида узаро сув хужалиги муносабатларини тартибга солиш тугрисида»ги карор х;ам шулар жумласидандир. Ушбу «Тартиб» асосида ту- гатилаѐтган Ширкат хужаликлари худудидаги сугориш тизим-
|ларига хизмат курсатиш ва сув таксимотини амалга ошириш учун сувдан фойдаланувчилар уюшма (СФУ)лари ташкил этилмокда. 2005 йил 1 апрелга келиб республикада 116700 дан ортик фермер хужаликлари (уларга хизмат курсатиш учун 366 та СФУ) ташкил этилган бУлиб, 2007 йилга бориб улар фао- лият курсатаѐтган сувли майдон кулами умумий сугориладиган ерлар захирасининг 72,1 фоизини ташкил эти-
;ши ва сувдан фойдаланувчилар уюшмаларининг сонйни 1100 'дан ортиши кутилмокда (Эшонов Х-, 2004). Буларнинг барча I
i

си сув хужалигида шартномавий муносабатларни ривожлантириш,


«Таъминловчи» ва «Истеъмолчи»ларнинг мажбурият- лари ва хУКУКларини химоя килиш, сув хужалиги тизимларини ишлатиш, сув таъминоти ва ундан фойдаланишни янада такомиллаштиришни такозо этмокда.
Юк,орида келтирилган крнун ва каЫРхамда соли к т>т- рисидаги Кодекс асосида «Сув таъминоти ва ундан фойдаланиш тугрисида намунавий шартнома» ишлаб чик,илган булиб, у “Таъминловчи” (х,авза ирригация тизимлари бошкармалари, сувдан фойдаланувчилар уюшмалари) ва ‟‟Истеъмолчи” (сувдан фойдаланувчи)лар Уртасидаги муносабатларни к;онунлашгиради.
Сувдан фойдаланувчилар Уюшмалари томонидан истеъ- молчиларга пуллик сув хужалик иш ва хизматларини курса- тишда томонларнинг хуку к* ва мажбуриятлари, уларнинг узаро мулкий муносабатлари «Фермер ва бошка сувдан фойдаланувчилар билан сувдан фойдаланувчилар уюшмалари Уртасида пул- лик сув хужалик иш ва хизматларни курсатиш буйича намунавий шартнома» асосида тартибга солинади.
Сунгги вактларгача амал килиб келинган ирригация тизимлари ва сув ресурсларини боищаришнинг маъмурий-ху- дудий принципига асосланган тизим сув ресурсларининг чек- ланганлиги ва унга булган эхтиѐжнинг кундан-кунга ортиб бориши кузатилаѐтган хозирги шароитда талабга жавоб бер- май куйди. Шу сабабдан, 'Вазирлар Махкамасининг 2003 йил 21- июлдаги «Сув хужалигини бошкаришни ташкил этишни такомиллаштириш тугрисида»ги 320- сонли царорига асосан ирригация тизимларини бошкариш маъмурий-худудий прин- ципдан х,авза принципига алмаштирилди. ХУДУДИЙ насос станциялари, энергетика ва алока бошкармалари, гидрогеоло- гик-мелиоратив экспедициялар хавза бошкармалари тасар- руфига утказилди. Ушбу тадбир сув манбаи ва истеъмолчилар Уртасидаги ортикча бутанларга бархам берди: 237 та сув хужалиги ташкилотлари ва хизматлари негизида 73 та хавза бошкармалари — 10 та ирригация тизимлари хавза бошкармалари, 1 та бирлашган диспетчерлик марказига эга бул- гаи Фаргона водийси магистрал каналлари тизими бош- кармаси, 3 та магистрал тизим бошкармаси, 7 та магистрал канал бошкармаси ва 52 та ирригация тизимлари бошкармалари ташкил этилди.
Сув хужалигини бошкаришнинг янгича услуби сувдан

;фойдаланиш сох,асига бозор принциплари ва механизмларини жорий килиш учун пухта замин х,озирлади, сув манбаи буйича истеъмолчиларга уларнинг талаблари асосида сувни пропор- ;ционал равишда ок,илона ва тезкор тацсимлаш, сувдан режали фойдаланишни илмий асосда ишлаб чик,иш ва амалга ошириш имкониятларини яратди, сув х,авзасида сув ресурс- ларини тартибга солиш ва улардан фойдаланишда ягона техник сиѐсат утказиш, сув хужалигида иктисодий ислохотларни чукурлаштириш, мулкчиликнинг турли шаклларини ривожлантириш ишларини мувофик^аштиришни таъминлади.





Download 0.73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   119




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling