2-Маъруза: Кибержиноятлар, киберқонунлар ва киберэтика Кибержиноятчилик нима?

2-Маъруза: Кибержиноятлар, киберқонунлар ва киберэтика

Кибержиноятчилик нима?

• Кибержиноятчилик бу – компьютер ёки бошқа қурилмаларга қарши қилинган

ёки компьютер ва
бошқа қурилмалар орқали қилинган
жиноий фаолият.

• Кибержиноятчиликнинг энг кенг

турлари бу:
қароқчилиги,
фирибгарлик,
тарқалган компьютер онлайн компьютер
тизимларига
ҳужум қилиш, шахсий маълумотларни ўғирлаш ва ноқонуний ёки тақиқланган маълумотларни тарқатиш.

Кибержиноятдан асосий мақсад нима?

• пул, қимматли қоғозлар, кредит, моддий бойликлар, товарлар, хизматлар, имтиёзлар, кўчмас мулк, ёқилғи хом ашёси, энергия манбалари ва стратегик хом ашёларни ноқонуний олиш;
• солиқ ва турли йиғимларни тўлашдан бош тортиш;
• жиноий даромадларни легаллаштириш;
• қалбаки ҳужжатлар, штамплар, муҳрлар, бланкалар, шахсий ютуқлар учун касса чипталарини қалбакилаштириш ёки тайёрлаш;
• шахсий ёки сиёсий мақсадларда махфий маълумотларни олиш;
• маъмурият ёки ишдаги ҳамкасблар билан шахсий душманлик муносабатлари асосида қасос олиш;
• шахсий ёки сиёсий мақсадлар учун мамлакат пул тизимини бузиш;
• мамлакатдаги вазиятни, ҳудудий маъмурий тузулишни беқарорлаштириш ёки сиёсий мақсадлар учун тартибга солиш;
• талончилик, рақибни йўқ қилиш ёки сиёсий мақсадлар учун муассаса, корхона ёки тизим ишини тартибга солмаслик;
• бошқа жиноятларни яшириш учун;
• тадқиқот масалаларида;
• шахсий интелектуал қобилият ёки устунликни намойиш қилиш учун.

Мотивациялар

молиявий қийинчиликдан чиқиш
жиноятчидан қарздорлигини кечикмасдан жамиятдан олиш
компаниядан ва иш берувчидан ўч олиш
ўзини тенгсизлигини кўрсатиш учун

Кибержиноятчиликнинг турлари

Кибержиноят турларини қатъий бир классификациялашнинг имкони йўқ. Шунинг учун, қуйида криминология соҳасида алоқадор ҳолда кибержиноятларни турлари билан танишиб ўтилади. Криминология соҳасига оид адабиётларда кибержиноятчиликнинг қуйидаги турлари келтирилган:

• иқтисодий компьютер жиноятлари;
• инсон ва фуқароларнинг конститутциявий ҳуқуқлари ва эркинликларига қарши қаратилган компьютер жиноятлари;
• жамоат ва давлат хавфсизлигига қарши компьютер жиноятлари.