3-Маъруза Мавзу: Янгидан қуриладиган пахта тозалаш корхонасига керакли хом ашё базасини аниқлаш

3-Маъруза
Мавзу: Янгидан қуриладиган пахта тозалаш корхонасига керакли
хом ашё базасини аниқлаш.

1. 
   Пахта тозалаш саноати корхоналарини лойиҳалаш
   

Ҳар қандай янги пахта тозалаш корхонасини қуришдан олдин энг аввало унинг хом ашё билан таъминланишини аниқлаш керак.
Объектив асослардан:
-Пахта экилган майдонларини кенгайтирилганлиги ёки ҳосилдор- ликни ошириш асосида ортиқча хом ашё файдо бўлиши мумкин;
-Маълум регионда (туманда) мавжуд пахта тозалаш за-водларининг қувватининг тайёрлаган ҳосил, хом ашё миқ-дорини қайта ишлаб чиқаришни таъминлай олмаслиги;
-Экологик шарт-шароитни яхшилаш мақсадида шаҳар марказида жойлашган пахта тозалаш корхонасини бошқа иқ-тисодий қулай жойга кўчирилиши ва ҳоказо.
Лойиҳалаштириладиган пахта тозалаш корхонасининг ишлаб чиқаришга керакли хом ашё базасини аниқлашда, шу корхоно қуришга қарор қилган туманда (регионда) пахта ғузасини экишга ажратилган майдоннинг умумий юзаси ва охирги 3-5 йил давомида тумандаги пахта бўйича ҳар гектардан олинган ўртача ҳосилдорлик асосида аниқлаш мумкин:
Q_п = F X k тонна
Бунда: Q_п - Хом ашё зонасидаги умумий йиҒиштирилган пахта миқдори, т.
F- Пахта ғузасини экишга ажратилган майдоннинг умумий юзаси, га.
Х - Хом ашё зонасидаги пахта бўйича ҳар гектар майдондан олинган ўртача ҳосилдорлик, тонна/га.
k- Ғўзанинг бир текис экилишини ва ўртача ҳосилдорликни ҳисобга олиш коэффициенти ( k = 0,95÷0,98 ).
Корхонани қайта тиклашни лойиҳалаштиришда, қайта ишлаб чиқаришга улгурмай, ортиб қоладиган хом ашё миқ- дорини шу қайта тиклашга қарор қилган корхоно жойлашган региондаги (тумандаги) мавжуд пахта тозалаш корхонолари-нинг умумий ишлаб чиқариш қувватини ва тайёрлайди-ган хом ашё ҳажмини аниқлаш асосида қуйидаги фор-мула билан ҳисоблаш мумкин: