1
5 - Amaliy mashg’ulot
Mavzu: 2T30П teodolitini o‘rganish. 2T30П teodolitida gorizontal,vertikal
burchaklarni va dalnomer masofani o‘lchash.
Reja:
1) Teodolitlar tasnifi.
2) 2T30П optik teodoliti tuzilishi va ishlash principi.
3) 2T30П optik teodolitini tekshirishlari va sozlashlari.
Tayanch so‘z va iboralar:
gorizontal burchak, todolit, alidada, limb, adilak, kremalera, mikrometr vint,
teodolit tekshirishlari, kollimatsion xato, doira chap va doira o‘ng.
Teodolitlar tasnifi
Teоdоlit – bu burchak o’lchovchi pribor bo’lib ,gorzontal tekislik xolatda,
jоylardagi nuqtalar orasidagi burchaklarni o’lchash uchun xizmat qiladi.
Teodolit so’zi grekchadan theomai-ko’raman, dolichos-uzoqni degan ma’noni
anglatadi. Teodolitlar bir necha belgilarga ko’ra sinflarga bo’linadi :
1)
Ishlash principi bo’yicha –mexanik, optik,elektronli;
2)
O’lchash aniqligi bo’yicha
yuqori aniqlikdagi teodolitlar (bitta priyomda o’rtacha kvadratik xato mβ ≤
1“);
aniq teodolitlar ( bitta priyomda o’rtacha kvadratik xato mβ ≤ 5“);
texnik teodolitlar ( bitta priyomda o’rtacha kvadratik xato mβ ≤ 15-60“);
3) Konstruktiv tuzilishi bo’yicha
takrorlanuvchi (bunda limb va alidada aloxida yoki birga aylanadi);
Oddiy ( bunda limbni o’zi aylanishi mumkin,lekin alidada bilan
aylanmaydi);
4) Soxalarda qo’llanilishi bo’yicha – topogeodezik harakterdagi,
qurilish,astranomiya, marksheyderiya, harbiy va boshqa;