5-mavzu. Mintaqalar aholisi va mehnat resurslari

5-MAVZU. MINTAQALAR AHOLISI VA MEHNAT RESURSLARI

Reja:

1. Hududlarda aholini joylashtirish, hududlarni rejalashtirish sxemalari va bosh rejalari bilan bog‘liq xujjatlarni ishlab chiqish tizimi, hududlarining ijtimoiy-demografik xususiyatlari

2. Aholining tabiiy o‘sishning asosiy omillari. Aholining o‘sish dinamikasi

3. Aholi bandligining mintaqaviy xususiyatlari va uning ijtimoiy-iqtisodiy ahamiyati

4. Mintaqada mehnat bozori. Mehnat bozorini tartibga solishning xududiy asoslari, uni takomillashtirish yo‘llari

5. Mehnat resurslari balansi

6. Ishsizlik, uni mintaqalardagi holati. Ishsizlikni kamaytirish yo‘llari

2000-yilda sayyoramiz aholisining soni 6 milliard kishidan oshdi. Ko‘payish sur’ati birmuncha qisqarayotganligiga qaramay, uning o‘sish jarayoni davom etmoqda va 2050-yilga borib, 12 milliard kishiga yetishi mo‘ljallanmoqda. Bozor munosabatlariga o‘tish sharoitlarida aholi soni ancha kamaygan. MDHning Belorussiya, Ukraina va Qozog‘iston kabi mamlakatlaridan farqli o‘laroq, O‘zbekistonda aholi soni oshib bormoqda. Bu yerda tug‘ilish, tabiiy ko‘payishning nisbatan yuqori koeffitsentlari va o‘limning past koeffitsenti saqlanib qolmoqda. An’anaviy ko‘p farzandli oiladan o‘rtacha farzandli oilaga o‘ziga xos yo‘l bilan demografik o‘tish ro‘y bermoqda

2000-yilda sayyoramiz aholisining soni 6 milliard kishidan oshdi. Ko‘payish sur’ati birmuncha qisqarayotganligiga qaramay, uning o‘sish jarayoni davom etmoqda va 2050-yilga borib, 12 milliard kishiga yetishi mo‘ljallanmoqda. Bozor munosabatlariga o‘tish sharoitlarida aholi soni ancha kamaygan. MDHning Belorussiya, Ukraina va Qozog‘iston kabi mamlakatlaridan farqli o‘laroq, O‘zbekistonda aholi soni oshib bormoqda. Bu yerda tug‘ilish, tabiiy ko‘payishning nisbatan yuqori koeffitsentlari va o‘limning past koeffitsenti saqlanib qolmoqda. An’anaviy ko‘p farzandli oiladan o‘rtacha farzandli oilaga o‘ziga xos yo‘l bilan demografik o‘tish ro‘y bermoqda

Har bir o‘lka, hudud, viloyat yoki mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi avvalo, shu joyda yashovchi aholining mehnat faoliyatiga bog‘liq. Mahalliy aholining mehnat madaniyati, jamoa ishlaridagi ijtimoiy faolligi, bilim va malakalari, oilaviy tarkibi, yoshi va jinsi shu o‘lkada iqtisodiy taraqqiyotning rivojlanshida katta rol o‘ynaydi. Demografik omilning o‘zgarib borishi global muammo bo‘lib, u ko‘p jihatdan jamiyatning holati va rivojlanishini belgilaydi.