A k a d e m n a s h r

---

If 
s i
QO'SHIMCHA DARS
.
A K A D E M N A S H R

---

QO'SHIMCHA DARS
QIZIQARLI 
MATEMATIKA
Toshkent
«Akademnashr»
2017

---

UO‘K: 51 
КВК: 22.1 
Q-39
Q-39 
Qiziqarli matematika [Matn]: tuzuvchi X.lbrohimov. - Toshkent:
Akademnashr, 2017. - 48 b.
ISBN 978-9943-4098-2-8 
UO‘K: 51
KBK: 22.1
Ushbu kitobchaga iloji boricha aqlni charxlaydigan va zehnni kuchaytiradigan, 
mantiqiy fikrlashni o'rgatadigan tuiii xil topshiriqlar, matematik o'yinlar, hazillar va 
fokuslami jamlashga harakat qildik. Zero, ishda, o'qishda hamda har qanday ijodiy 
faoliyatda insonga o ‘tkir zehn, topqirlik, farosat, o‘z fikrini himoya qila olish ko'nik- 
masi kerak bo'ladi. Maktab o‘quvchilari va barcha matematikaga qiziqqan kitobxon- 
lar uchun mo‘ljallangan mazkur kitobcha ay nan shunday xislatlami shakllantirish- 
ga qaratilgan. Shu ma'noda и qo'shimcha darslarda va matematika to'garaklarida 
mashg‘ulot olib borayotgan o'qituvchilar uchun ham yaxshigina ko'makchi bo'lishi 
mumkin.
Matematikaning sirli va sehrli olamiga sayohatingiz ham qiziqarli, ham foydali 
kechadi deaan umiddamiz.
Tuzuvchi: Xurshid IBROHIMOV
ISBN 978-9943-4098-2-8
© «Qiziqarli matematika» 
© «Akademnashr», 2017

---

1-BOB
MAROQLI TANAFFUS
YIG'INDI
Yig'indi barcha qo'shiluvchilarga o'zlari bildiradigan miqdor- 
ga qarab tizilishni buyurdi: oldinda Eng katta qo'shiluvchi, keyin 
0 ‘rtancha qo'shiluvchi, oxirida esa Eng kichik qo'shiluvchi: 3+2+1. 
Bundan Eng kichik qo'shiluvchining ko'ngli to'lmadi va dedi:
- Nima, oldinda doim Eng katta qo'shiluvchi turishi shartmi?
Yig'indi o'ylanib qoldi va nimalarnidir hisoblab ko'rib, Qo‘-
shiluvchilarning 
0
‘rnini teskari tartibda tizib chiqdi: 1+2+3. Endi esa 
kutilmaganda Eng katta qo'shiluvchi hasrat qilib qoldi:
— C l l y K d U d b l I i ICII UU I b d l I l - U d , yet i i d Cl i y UAH l U d IUI 1Ы l l l l l ( 111 I icU»i 
t
— 0 ‘rinli e’tiroz, - dedi Yig'indi va ularni yana boshqacha tartib­
da tizib chiqdi - boshida Eng katta qo'shiluvchi, o'rtada Eng kichik 
qo'shiluvchi va oxirida O'rtancha qo'shiluvchi: 3+1+2. Bu holatdan 
endi O'rtancha qo'shiluvclrning ko'ngli to'lmadi. U shunday e’tiroz 
bildirib qoldi:
- Nima uchun aynan men eng oxirida turishim kerak, tushun- 
mayapman.
Shunday qilib, boshi qotgan Yig'indi Qo'shiluvchilarning o'rnini 
almashtiraverdi, almashtiraverdi... Axir, unga farqi yo'q edi-da -
Qo'shiluvchilarning o'rnini har qancha almashtirgan bilan Yig'indi 
o'zgarmaydi-ku.