Мавзу: Асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар ва уларни ҳисоблаш Масалаларни ечилиши бўйича намуналар

Мавзу: Асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар ва уларни ҳисоблаш


Масалаларни ечилиши бўйича намуналар
1-масала
Жадвал маълумотлари бўйича қуйидагиларни ҳисобланг:
а) харажат оқимлари бўйича ЯИМ ҳажми;
б) даромад оқими бўйича ЯИМ ҳажми (МҲТнинг эски талқинига кўра);
в) СИМ ҳажми;
г) МД ҳажми.

Ҳисоб	Млрд. пул бирл.
Кoрпорaцияларнинг тақсимланмаган фойдаси	10
Соф экспорт	20
Дивидендлар	105
Корпорациялар фойдасига солиқ	10
Товар ва хизматларнинг давлат томонидан сотиб олиниши	1000
Алоҳида қўйилмалардан даромад	340
Фоиз	400
Ижара тўлови	25
Ялпи хусусий ички инвестициялaр	610
Ёллaнмa ишчиларнинг иш ҳақи	3140
Бизнесга билвосита солиқлар	400
Истеъмол қилинган капитал ҳажми	500
Шaxсий истеъмол харажатлари	3300

Ечиш:
а) ЯИМ = С + G + I + X_n=3300+610+1000+20=4930
бу ерда:
С – истеъмол харажатлари,
G – товар ва хизматларнинг давлат томонидан сотиб олиниши,
T – ялпи инвестициялaр,
X_n – соф экспорт.
б) Даромадлар бўйича ЯИМни Корпорацияларнинг тақсимланмаган фойдаси (10), дивидендлар (105), Корпорацияларнинг фойда солиқлари (10), алоҳида қўйилмалардан даромадлар (340), фоизлар (400), ижара тўлови (25), ёллaнмa ишчиларнинг иш ҳақи (3 140) бизнесга билвосита солиқлар (400), истеъмол қилинган капитал ҳажми (500)ни қўшган ҳолда аниқлаймиз. Даромад бўйича ЯИМ = 4 930 млрд. пул бирлиги. Харажат бўйича ЯИМ даромад бўйича ЯИМ га тенг.
в) СИМ = ЯИМ – амортизация;
СИМ = 4 930 – 500 = 4 430 млрд. пул бирлиги;
г) МД = СИМ – бизнесга билвосита солиқлар;
МД = 4 430 – 400 = 4 030 млрд. пул бирлиги.

2-масала

ЯИМ 6000 пул бирлигига, истеъмол харажатлари 4200 пул бирлигига, давлат харажатлари 900 пул бирлигига, соф экспорт эса 120 пул бирлигига тенг.
Қуйидагиларни ҳисобланг:
а) ялпи ва соф инвестициялaр ҳажми;
б) экспорт 450 пул бирлигига тенгбўлса импорт ҳажмини;
в) амортизация 200 пул бирлигига тенг бўлса СИМни.
Ечиш:
а) Харажатларга кўра ЯИМни ҳисоблаш формуласидан фойдаланиб ялпи инвестицияларни топамиз:
I = ЯИМ - С - G - X_n = 6000 - 4200 - 900 - 120 = 780 пул бирлиги.
Соф инвестициялaр = Ялпи инвестициялaр – амортизация = 780 пул бирл. – 200 пул бирл. = 580 пул бирлиги.
б) X_n =X(экспорт) –M (импорт) . Бундан: Импорт-= экспорт – соф экспорт = 450 – 120 = 330 пул бирлиги.
в) СИМ = ЯИМ – амортизация = 6000 – 200 = 5800 пул бирлиги.

3-масала
Қуйидаги маълумотларга асосан ялпи ички маҳсулот ва такрорий ҳисоб қийматини аниқланг: