Mavzu: Biznesda boshqaruv etikasi va
Download 469.82 Kb. Pdf ko'rish
|
RRR
- Bu sahifa navigatsiya:
- Document Outline
|
BIZNESDA BOSHQARUV ETIKASI VA BOSHQARUV MULOQOTI ETIKASI BY: RAHMATILLAYEV RAMZIDDIN Mavzu: Biznesda boshqaruv etikasi va boshqaruv muloqoti etikasi REJA: 1. Biznesda boshqaruv, boshqaruvchi (menejer) etikasi. 2. Yetakchilik va uning xususiyatlari 3. Yetuk menejer va menejer funksiyalari Biznesni boshqarish:( inglizcha Business administration) — biznes faoliyatini boshqarish toʻgʻrisidagi fan. Menejment sohasining holati ishlab chiqarish samaradorligiga, texnika va texnologiya darajasi hamda ishchi kuchining sifatiga taʼsir koʻrsatadi. Menejment fanining mazmuni boshqaruv tizimi va boshqaruv obyekti orasidagi oʻzaro munosabat boʻlib, uning asosiy vazifasi boshqaruvning zamonaviy usullarini, rahbarlik sanʼati sirlarini oʻrganishdan iborat. Boshqaruv bu nima? Boshqaruv — tanlov, qaror qabul qilish va uning bajarilishini nazorat etish jarayonidir. Uning asosiy maqsadi bozor munosabatlari sharoitida barcha boʻgʻinlarda ishlay oladigan yuqori malakali boshqaruvchilarni tayyorlashdan iborat. Menejment ijtimoiy-iqtisodiy, ijtimoiy-huquqiy kibernetika va boshqa fanlar bilan aloqadordir. Menejment dastavval iqtisodiy nazariya fani bilan yaqindan bogʻliq. . Boshqarish tamoyillarini Teylorning zamondoshi fransuz olimi Anri Fayol ishlab chiqdi. Korxonada amalga oshirilayotgan barcha operatsiyalarni u olti guruh (texnika, tijorat, moliya, mol-mulk va shaxslarni qoʻriqlash, hisob-kitob, maʼmuri)ga boʻlib, boshqarishni 6-guruhga kiritadi. Menejment yoki boshqarishning obyekti korxona faoliyati, uning subyekti esa boshqarish ishini bajaruvchi idoralar va ularning xodimlaridir. Menejment bilan maxsus tayyorgarlik koʻrgan, boshqarishning qonun-qoidalarini chuqur biladigan malakali mutaxassislar — yollanma boshqaruvchilar — menejerlar shugʻullanadilar. Ular aholining alohida ijtimoiy qatlamini tashkil qiladi. Menejmentning yuqori (firma strategiyasini ishlab chiqish), oʻrta (ishlab chiqarish, sotish, narx belgilash, mehnatni tashkil qilish), quyi (sex, boʻlim doirasida ishni tashkil qilish, kunlik, haftalik, oylik ish topshiriqlari bajarilishini boshqarish) boʻgʻinlari bor. Shunga muvofiq holda menejerlar oliy martabali, oʻrta toifadagi va quyi toifadagi menejerlarga boʻlinadi. Etakchilikni hokimiyat funktsiyalarini amalga oshirish bilan bog'liq ijtimoiy hayotning o'ziga xos hodisalaridan biri deb atash mumkin. Bu har qanday sivilizatsiyalashgan jamiyatda muqarrar va hayotning barcha sohalarini qamrab oladi. "Xarizma" insonning g'ayrioddiy deb tan olingan sifati deb nomlanishi kerak, buning natijasida u g'ayritabiiy yoki boshqa odamlar uchun mavjud bo'lmagan o'ziga xos maxsus kuchlarga ega deb baholanadi. Dastlab, bu sifat sehrli tarzda shartlangan va folbinlarga ham, donishmandlarga ham xosdir. Tegishli sifat axloqiy nuqtai nazardan qanchalik "ob'ektiv" to'g'ri baholanmasin, mavhum ravishda bu umuman ahamiyatga ega emas. Bir narsa muhim, u xarizmaga bo'ysunadiganlar, "tartibdoshlar" tomonidan aslida qanday baholanadi. Xarizmatik - ko'pchilikning fikriga ko'ra, o'ziga xos nafislik, ajoyib fazilatlar, g'ayrioddiy etakchilik qobiliyatiga ega bo'lgan liderlar. Xarizma etakchining haqiqiy qobiliyatlari va uning izdoshlari tomonidan berilgan fazilatlardan iborat. Xarizmatik liderlarga Lenin, Stalin, Kim Ir Sen, F. Kastro misol bo'la oladi. Rahbar madaniyati Rahbar avvalo o’z ishchilariga xushmuomala bo’lishi kerak ammo har doim ham emas. Ya’ni shunday vaqtlar keladiki, boshliq o’z ishchilarini koyishi kerak bo’ladi. Shundagina rahbarning ishchilar oldida o’rni bo’ladi. Rahbar kishi doimo ozoda va tartibli kiyingan bo’lishi shart chunki qo’l ostidagi xodimlari unga qarab o’rnak olishadi. Boshliq o’z ishchilari bilan yetarli darajada samimiy bo’lishi va ayrim (shunda ham barcha emas) tadbirlarda ular bilan tartibli holda qatnashishi ham foydadan holi emas. Shu orqali rahbar ishchilariga buyruq berib ularni olg’a boshlay oladi. Qat'iy bo'ling: maqsadlarga eng mos keladigan va axloq qoidalariga zid bo'lmagan qarorlar qabul qiling; Sodiq bo'ling: bajara olmaydigan narsani va'da qilmang; Jamoangizda eng yaxshisini oling: rahbarni uning qo'l ostidagilar qiladi, o'zingizni yaxshi mutaxassislar bilan o'rab oling, ularning hukmiga ishonishingiz mumkin; Bo'sh ish o'rinlarini yopishga shoshilmang: profillarni o'rganing, suhbatlar o'tkazing, hatto kerakli shaxsiy fazilatlarga ega bo'lmagan malakali odamlarni ham ko'rib chiqing; Xodimlarga ishonchni singdirish: ularga o'z ishlarida o'zini ko'rsatish, o'zlarining ajralmasligini his qilish imkoniyatini bering, o'zlarining hurmati qanchalik baland bo'lsa, ular shunchalik yaxshi ishlaydi; Odamlarning o'sishiga yordam bering: ko'pchilik ishchilar o'z malakalarini oshirishni xohlashadi va bunga imkoniyat berilishi kerak; Qo'llab-quvvatlashga ega bo'ling: korxonalar har kuni o'zgarib turadi va innovatsiyalar o'rnatilgan tizimga qanchalik mohirona mos kelishiga qarab, xodimlar ularga qarshilik ko'rsatishi yoki qo'llab-quvvatlashi mumkin. Shuning uchun, xodimlarning manfaatlariga ta'sir qilishi mumkin bo'lgan har qanday o'zgarishlarni amalga oshirishdan oldin, har doim bo'ysunuvchilarning yordamiga murojaat qilishga harakat qiling; Odamlar bilan tez-tez bo'ling, o'zingizni qo'l ostidagilardan ofis eshigi bilan to'smang; Xodimlarni ism-shariflari bilan chaqiring: odamlar eslab qolishni va tan olishni yaxshi ko'radilar; Xodimlarni yangilab turing: ularga bevosita ta'sir ko'rsatadigan qanday qarorlar yuqorida qabul qilinishini, boshqaruv siyosatida nima yangiliklar borligini bilishganda, ular siz bilan o'z darajasida sodir bo'layotgan voqealar haqida ma'lumot almashadilar; Menejment butun boshqaruv tizimining uzluksiz amal qilishi jarayonini ifodalaydi. U mehnat jarayonining barcha xususiyatlariga ega. Umuman menejment jarayonini texnologiya (qanday amalga oshiriladi), tashkil etish (kim va qanday tartibda) nuqtai nazaridan tavsiflash mumkin. Boshqaruv jarayoni mazmunining uch jihatini ajratish mumkin: texnikaviy, ishlab chiqarish, iqtisodiy va ijtimoiy. - Texnikaviy jihatdan bu mahsulot ishlab chiqarish, metall yoki neft ajratib olishni boshqarish; - ishlab chiqarishda - bu ishlab chiqarishni tashkil etish jarayoni, ya’ni bo‘linma, sex, korxonalar o‘zaro ta’sirini boshqarish; - iqtisodiy jihatdan ishlab chiqarish, ish kuchi va butun iqtisodiy munosabatlar tizimiga rahbarlik qilish; - ijtimoiy jihatdan - bu mehnat jamoasi ijtimoiy ehtiyojlarini qondirish, insonni tarbiyalashdir. Boshqaruv jarayoni texnologiyasi boshqaruv xodimlari tomonidan bajariladigan operatsiya va amallardan iboratdir. SHunday qilib, menejment jarayoni rahbar va boshqaruv apparatining qo‘yilgan maqsadlarga erishish uchun kishilarning birgalikdagi faoliyatini muvofiqlashtirish bo‘yicha maqsadli harakat qilishidir. Menejmentning asoschilaridan bo’lgan Anri Fayolning nazariyasi bo’yicha menejmentda quyidagi beshta funktsiyani ajratishadi: 1. Rejalashtirish – bu bashorat va kelajakka tayyorlanish. 2. Tashkillashtirish – bu faoliyat ko’rsatish uchun barcha zaruriy narsalar, shart-sharoitlarni ta’minlash (asbob-uskunalar, materiallar, moliyalashtirish, odamlar), bu yerda eng muhim element menejerning o’quv tayyorgarligi hisoblanadi. 3. Motivlashtirish – aniq maqsadli yo’nalishi bor insonning faoliyatga qiziqishi, hissiyoti va tuyg’ularini uyg’otish bo’yicha boshqaruv faoliyati turi. 4. Muvofiqlashtirish – taqsimlash. Tashkiliy ishlarni bajarishda vosita sifatidagi jamoaviy faoliyat. Mohiyati bo’yicha bu -bo’ysunuvchilarni boshqarish. 5. Nazorat – tekshiruv va nazorat – hammasi rejadagidek bo’lishi kerak. XULOSA Ha, bugungi mavzu orqali menejer ya’ni rahbar qanday bo’lishi, uning vazifa va funksiyalari, rahbar odobi , rahbarning muomala etikasi, boshqaruv hamda yurish-turush, kiyinish etikasi haqida gaplashdik va iloji boricha mavzu haqida yetarlicha ma’lumotga ega bo’ldik deb o’ylayman. Document Outline
Download 469.82 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|