Mustaqil ishi lug’at turlari va tiplari

ANDIJON MASHINASOZLIK INSTITUTI TJICHAB YO’NALISHI S 09-22 GURUH TALABASI AZIMJONOV NODIRBEK NING O’ZBEK TILINING SOHADA QO’LLANILISHI FANIDAN TAYYORLAGAN MUSTAQIL ISHI

• Lug’at turlari va tiplari

• www.arxiv.uz

Leksikografiyaning vazifa doirasiga quyidagilar kiradi:

• a) lug’at tuzish printsiplari va metodikasini ishlab chiqish;
• b) lug’at tiplari va turlarini aniqlash;
• v) lug’atshunoslarning ishini tashkil qilish;
• g) lug’at tuzish uchun asos bo’ladigan kartoteka fondini yaratish;
• d) lug’atchilik tarixini o’rganish;
• e) lug’at tuzish bilan shug’ullanish.
• Lug’atlar ko’zlangan maqsadga ko’ra dastlab ikki tipga bo’linadi: 1.Entsiklopedik (qomusiy) lug’atlar; 2.Lisoniy (lingvistik) lug’atlar.

• www.arxiv.uz

• 1.Entsiklopedik lug’atlarda tabiat va jamiyatdagi narsa-hodisalar, tarixiy voqea-jarayonlar, buyuk shaxslar, ilm-fandagi kashfiyotlar, davlatlar, shaharlar haqida ma’lumot beriladi. Demak, bu tipdagi lug’atlarda asosiy e’tibor tildagi so’zlarga emas, balki shu so’zlar yoki so’z birikmalari vositasida nomlangan hodisalarga qaratiladi.
• Entsiklopedik lug’atlar o’z navbatida ikki turga bo’linadi.

• www.arxiv.uz

• U n i v ye r s a l e n ts i k l o p ye d i ya l a r. Bunday lug’atlarda ishlab chiqarishning, fan, adabiyot, tabiat, jamiyat va hokazolarning barchasiga oid muhim tushunchalar, predmetlar, hodisalar va shu sohalarda tanilgan buyuk shaxslar (olimlar, ixtirochilar, yozuvchilar, shoirlar, davlat arboblari, qahramonlar, san’atkorlar) haqida ma’lumot beriladi. "o’zbek... entsiklopediyasi" (14-jildlik, 1971-1980), shu kunlarda yaratilayotgan "o’zbek milliy entsiklopediyasi" (uning olti jildi nashrdan chiqdi) bunga misol bo’ladi.
• S o h a e n ts i k l o p ye d i ya l a r i. Bunday entsiklopediya- larda faqat bir sohaga oid materiallar beriladi: "Zoologiya entsiklopediyasi" (3-jildlik. Tesha Zohidov, 1960-1969), Botanikadan ruscha-o’zbekcha entsiklopedik lug’at (Q.Z.Zokirov, h.A.Jamolxonov, 1973) shular jumlasidandir.

• www.arxiv.uz

• 2.