O‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

---

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA
O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI 
 
 
 
 
 
 
I-80-2 guruh talabasi Bozorov Laziz Latipovichning
“Institutsional iqtisodiyot” fanidan
tayyorlagan 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Toshkent 2023-yil 

---

 
 
 
Mulk huquqi va uning tarkibi. 
 
Reja: 
 
1. Mulk huquqi 
2. Mulk huquqining tarkibiy qismi 
3. Majburiyat huquqi tushunchsi 
4. Mulk huquqi turlari. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 Mulk huquqi – o`z egasiga unga tegishli mulkka nisbatan egalik qilish, 
foydalanish va tasarruf etish bo`yisha vakolatlar beruvchi ashyoviy huquqdir. 
Jamiyatning iqtisodiy negizi—mavjud mulkchilik munosabatlariga
asoslanadi. Shu sababli mulk nafaqat yuridik mazmunga, balki
iqtisodiy ma’noga ham ega. Kishilar mehnati bilan yaratilgan yoki
tabiat tomonidan insonlarga o‘ziga xos tarzda “taqdim etilgan”
boyliklar har doim mulk bo‘lib kelgan. Mulk egasi bo‘lish yoki 
bo‘lmasligiga qarab, kishilarning jamiyatdagi mav’qi , aniqrog‘i
ijtimoiy-iqtosodiy maqomi vujudga keladi. Mulkiy musobatlarsiz
iqtisodiy munosabatlar, ishlab chiqarish jarayoni o‘z mazmuniga ega
emas.
Mulk ishlab chiqarish vositalari va ishlab chiqarilgan
mahsulotlarni egallash, foydalanish va ularni tasarruf etish sohasida
bo‘ladigan ijtimoiy munosabatlarning majmui sifatida ham ta’riflanishi
mumkin.
Mulk huquqi o‘z navbatida ikki ma’nodagi : ob’yektiv va
sub’yektiv mulk huquqiga bo‘linadi.
Ob’yektiv ma’nodagi mulk huquqi, deganda tabiat ashyolarini
ijtimoiy o‘zlashtirishning mavjud zahiralarini, usullarini belgilash, tartibga
olish va mustahkamlash uchun xalq manfaatlarini ko‘zlab
belgilangan tadbirlarni ifodalovchi huquq me’yorlari yig‘indisi nazarda
tutiladi. 
Sub’yektiv ma’nodagi mulk huquqi, deb ayrim shaxslar, hamda
fuqarolarning ) ob’yektiv huquqi me’yorlari asosida kelib chiqadigan
mulkni egallash, undan foydalanish va uni tasarruf qilish huquqlariga
aytiladi.