Toshkent gumanitar fanlar universiteti boshlang’ich ta’lim yo’nalishi 1-bosqich talabasi Rajapova Sanobarning Falsafa fanidan “Din madaniyat fenomeni” mavzusi bo’yicha tayyorlagan mustaqil ishi

Toshkent gumanitar fanlar universiteti boshlang’ich ta’lim yo’nalishi 1-bosqich talabasi Rajapova Sanobarning Falsafa fanidan “Din madaniyat fenomeni” mavzusi bo’yicha tayyorlagan mustaqil ishi

Reja:
Dinning madaniyat fenomeni sifatida o‘ziga xos xususiyatlari
Dinlarning rivojiga globallashuvning ta’siri. Din globallashuvining mezonlari
Globallashuvning a’nanaviy dinga ta’siri. Islom dinida globallashuvning talqini

Dunyodagi barcha dinlar mohiyatan o‘ziga xos xususiyatlarga ega: din dunyoga qarashda muqaddas narsalarga hurmat-izzat va qo‘rquv ehtiroslarini paydo qiluvchi ma’lum ramzlar yig‘indisining mavjud bo‘lishini talab qiladi. Bu ramzlar dindorlar jamoasi o‘tkazadigan diniy marosimlar va urf-odatlar (masalan, cherkovlardagi o‘tkaziladigan marosimlar)da ishtirok etadilar. Bundagi har bir guruh o‘ziga xos e’tiborni talab qiladi, lekin shunga qaramay, diniy e’tiqodlarda xudo qo‘rquv, dahshat yoki ehtiromlar tug‘diruvchi mavjudot sifatida ishtirok etishi aytiladi.

Dinning madaniyat fenomeni sifatidagi jihatlarini quyidagilarda kuzatish mumkin

Xristianlik dinida cho‘qintirishish, islom dinida xatna qilish
ibodat qilish, hamdu sano aytish
ma’lum ovqatlarni iste’mol qilmaslik, ro‘za tutish
hazrati oliy Xudo sharafiga uni tinchlantirish maqsadida sham yoqish
Dinning madaniyat fenomeni sifatida o‘ziga xos xususiyati an’anaviy jamiyatlar hayotida quyidagilarda yanada yaqqolroq ko‘rinadi
memorchilik
o‘ymakorlik san’ati
raqs san’ati
Badiiy adabiyot
musiqa
naqqoshlik
xalq og‘zaki ijodi
musiqa
naqqoshlik
badiiy adabiyot

• Din so’zining etimologiyasiga nazar tashlaydigan bo’lsak, u lotin tilidan tarjima qilinganda o’zbek tilida “birlashish, aloqa” degan ma'noni anglatadi.
• Din global birlashish va integratsiya sharoitida o'ziga xos xususiyatlarini nafaqat tashqi ko'rinishdagi, balki diniy faoliyatning ichki sohalarida, diniy ongda saqlab qolishga intiladi.
• Jahon dinlari doktrinasida dindorlarni dunyo hamjamiyati faoliyatini birlashtirishga yo'naltiradigan qoidalar mavjud. Masalan, (Buddizm, Xristianlik, Islom) millati va jug'rofiy joylashuvidan qat'i nazar, barcha odamlar uchun umumiy din hisoblanadi.

• Ayrim tadqiqotchlar fikricha, globallashuv dinning mavjudligiga tahdid solib, dunyoda shakllangan din bilan bog’liq ijtimoiy-iqtisodiy tizimlarni yo'q qiladi.
• Dinlar missionerlik va prozelitizm g'oyalaridan foydalanib global miqyosda yanada keng yoyilmoqda. Bu jarayonda u zamonaviy axborot imkoniyatlaridan foydalanib, diniy me'yorlar va globallashuv xususiyatlarining sinkretizmini amalga oshirib, o'z dinini yangi usullar (ommaviy axborot vositalari, Internet manbalari) va ilgari an'anaviy bo'lmagan hududlarda tarqata boshladi. Bu holat butun dunyoda tarqalgan Xristianlik va Islom dinlarida yaqqol namoyon bo’ladi.