& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti
Download 1.82 Mb.
|
Қаракалпак тили китап
1. jay feyil bayanlawιsh
dara feyil so`zden bolg`an bayanlawιshqa jay feyil bayanlawιsh delinedi. jay feyil bayanlawιsh to`mendegi ma`nili feyiller arqalι bildiriledi. 1. anιqlιq meyil formasιndag`ι feyillerden boladι. Mιs: shan`qay tu`ste ha`mme tu`slikke shιqtι. Olardιn` bir azι to`mende otιr. 2. –ιp,-ip,-p qosιmtalι hal feyillerge betlik qosιmtalarιnιn` jalg`anιwιnan boladι. Mιs: Ol tog`ayg`a barιptι. Onι sorag`an adam kelipti. 3. buyrιq, tilek , maqset meyilleri arqalι bildiriledi Mιs: Endigi ga`pti ag`abiy aytsιn. Ol menin` menen so`ylespekshi 4. kelbetlik feyildin` –g`an,-gen, -qan, -ken -ar-er qosιmtalι tu`rlerinen boladι.mιs: Burιn bul do`gerekte el bolg`an. 2.Qospa feyil bayanlawιsh Bir leksikalιq ha`m grammatikalιq ma`ni bildiretug`ιn eki yamasa bir neshe feyillerdin` dizbeginen du`zilgen bayanlawιshqa qospa feyil bayanlawιsh delinedi. qospa feyil bayanlawιsh to`mendegi qospa feyiller arqalι bildiriledi 1. feyil tiykarlι qospa feyillerden boladι. Bul sιyaqlι qospa bayanlawιshtιn` eki sιn`arι da feyilden boladι. mιs: Ol bazardan kitap satιp aldι. Aral jay g`ana shayqalιp jatιr. Ku`n qaran`g`ιlana basladι. Olar Tashkentke barιp qayttι. 2. Atawιsh tiykarlι qospa feyiller arqalι bildiriledi. Qospa bayanlawιshtιn` bul tu`ri feyilden basqa so`z shaqaplarιna et, al, ber, bol, basla, sal, qoy, ko`r, jet t.b ko`mekshi feyillerdin` qosιlιwιnan boladι. Mιs: is pa`ti ha`wij aldι. Bul tuwralι u`lken oylasιq boldι. Ol ku`n awg`an son` jolg`a shιqtι. Sιrttan elektr jarιg`ι jarq ete qaldι. 3. kelbetlik feyil, hal feyil ha`m basqa da feyillerge baylanιstιrιwshιlιq xιzmettegi edi, eken, (emes) tolιqsιz feyillerdin` dizbeklesip keliwi arqalι bildiriledi. Mιs: Usι waqιtta esikten Nurjamal ko`rinip edi. Ol u`yge kelgen eken. Ekinshisin og`an atasι aytιp bergen edi. Download 1.82 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling